II. Meşrutiyet Döneminde İttihat ve Terakki Partisi İle Ermeni Örgütlerinin İlişkisi

Abstract

İttihat ve Terakki Cemiyeti, Meşruti bir yönetime geçme sürecinde Osmanlı azınlıklarıyla ittifaka girmiştir. II. Meşrutiyet’in getirmiş olduğu atmosferi; İttihatçılar vatanı kurtaran reçete olarak görürken, Ermeniler ise özerklik hatta bağımsızlığın yolu olarak algılamıştır. Amaçları birbirinden farklı olan bu iki yapının ittifaklık süreci ile karşılıklı beklentilerinin ne olduğu ve ne elde ettikleri önemli bir sorudur. Her iki yapıya ilişkin çok sayıda çalışma olsa da bunların birbirleriyle olan ilişkilerinin dönemin iç ve dış dinamikleriyle birlikte ele alınması ayrı bir önem arz etmektedir. İttihat ve Terakki Merkez Komitesi, devletin dağılmasını önlemek amacıyla “Osmanlı Milleti” anlayışını öne çıkarmıştır. Meşrutiyetinin yeniden ilanını ve II. Abdülhamit yönetimine son verilmesini çözüm olarak gören İTC ve Taşnaksutyun Cemiyeti ittifak kurmuşlardır. II. Meşrutiyet sonrası yaşanan yapısal ve siyasal birçok değişimle birlikte oluşturulan bu ittifak; inişli, çıkışlı bir süreç geçirerek 1913 yılına kadar devam etmiştir. Çalışmamızda Ermenilerin örgütlü hali olarak karşımıza çıkan Taşnaksutyun Partisi ile kendisini Osmanlı unsurlarının temsilci olarak gören İttihat ve Terakki arasındaki ilişkileri, dönemin iç ve dış siyasetiyle birlikte inceleyerek, II. Meşrutiyet düzleminde ortaya koymak amaçlanmıştır.