ШАМҒАЛИ САРЫБАЕВТІҢ ЖЕКЕ АРХИВТЕГІ МЕМУАРЛЫҚ ШЫҒАРМАЛАР

Abstract

The article is dedicated to the personal archive of Shamgali Kharesovich Sarybayev, which forms a part of the Sarybayev family archive. Sh.Kh. Sarybayev (1893-1958) was a multifaceted individual, serving as a teacher, linguist, journalist, poet, literary critic, translator and folklore collector. The uncovered documents shed light on the breadth of his historical significance, offering insights into his academic interests, social connections, and contributions to various fields. In our analysis, we aimed not only to explore the memoir texts themselves, but also to learn more about the history of these texts. The presence of the draft versions of the published texts made it possible to trace the author's intentions and to establish some features of the documents. The examined memoir texts not only allowed us to reconstruct certain fragments of the biography of Shamgaly Sarybayev, but also provided insights into the historical context in which he lived. The details presented in these documents offer an extensive window into a historical period characterized by significant changes in culture and education of the country during the late 19th and early 20th centuries. A thorough research of Sh.Kh. Sarybayev’s life and work will not only allow to reconstruct his scientific biography, but also expand the understanding of socio-cultural landscape during his active professional years. Keywords: biography, archive, biographical research, memoirs, recollections Gratitude. The article was prepared as part of the implementation of the Program of targeted funding by the Science Committee of the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan (IRN BR18574180 "History and creative heritage of the Alash intellectual elite of the late XIX-first half of XX"). Мақала Сарыбаевтар отбасы архивінде сақталған Шамғали Харесұлы Сарыбаевтың жеке архивіне арналған. Ш.Х. Сарыбаев (1893-1958) – педагог, тіл маманы, журналист, ақын, әдебиеттанушы, аударма-шы және фольклор жинаушы. Анықталған құжаттар тарихи тұлғаның ауқымдылығын айғақтайды, оның ғылыми қызығушылықтарын айқындауға, оның таныстар шеңберін, қоғамдық қызметін, мұрасын анықтауға мүмкіндік береді. Жұмыстың шеңберінде мемуарлық мәтіндердің өзін тексеріп қана қоймай, мәтіндердің тарихына да ерекше көңіл бөлінді. Жарияланған мәтіндердің жобалық нұсқаларының болуы автордың ниеттерін байқауға және құжаттардың кейбір ерекшеліктерін бөліп көрсетуге мүмкіндік берді. Талданған мемуарлық мәтіндер Шамғали Сарыбаевтың өмірбаянының жекелеген үзінділерін қайта жаң-ғыртуға ғана емес, оның өмір сүрген тарихи жағдайын түсінуге де мүмкіндік берді. Бұл құжаттарда келті-рілген мәліметтер еліміздің мәдени-ағартушылық өміріндегі елеулі өзгерістермен сипатталатын тарихи кезеңді – XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басында болған ерекшеліктерді көруге мүмкіндік береді. Ш.Х. Сарыбаев туралы жан-жақты зерттеу өзінің ғылыми өмірбаянын жасап қана қоймай, белсенді кәсіби қызметі кезеңінде әлеуметтік-мәдени тарих туралы түсініктерін кеңейтуге мүмкіндік береді. Кілт сөздер: биография, архив, биографиялық зерттеу, мемуарлық шығарма, естеліктер Cтатья посвящена личному архиву Шамгали Харесовича Сарыбаева являющего частью семейного архива Сарыбаевых. Ш.Х. Сарыбаев (1893-1958) – педагог, лингвист, журналист, поэт, литературный критик, переводчик и собиратель устного народного творчества. Выявленные документы свидетельствуют о масштабе исторической фигуры, позволяют очертить научные интересы, определить круг его знакомств, общественную деятельность, наследие. В работе мы не только исследовали сами мемуарные тексты, но и изучили историю создания данных текстов. Наличие черновых вариантов опубликованных текстов дали возможность проследить намерения автора и выделить некоторые особенности документов. Проанализированные мемуарные тексты позволили не только реконструировать определенные фрагменты биографии Шамгали Сарыбаева, но и понять исторический контекст в котором он жил. Детали присутствующие в данных документах предоставляют возможность увидеть исторический период - конца XIX века и начало ХХ века, охарактеризованный значительными изменениями в культурной и образовательной жизни страны. Всестороннее изучение Ш.Х. Сарыбаева позволит не только создать его научную биографию, но и расширит понимание социокультурной истории в период его активной профессиональной деятельности. Ключевые слова: биография, архив, биографическое исследование, мемуары, воспоминания