УЗАКБАЙ КУЛЫМБЕТОВ ИСТОРИЧЕСКАЯ ЛИЧНОСТЬ: ПОЛИТИКО-ОБЩЕСТВЕННАЯ И ТВОРЧЕСКАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ

Abstract

Мақала, Кеңестік билік кезеңінде мемлекеттік-саяси және қоғамдық істермен айналысып, ұлты үшін қызмет еткен белгілі мемлекет және қоғам қайраткері Ұзақбай Құлымбетовтің өмірі мен қызметіне арналады. Мақаланың негізгі дереккөзі архив құжаттары мен жекелеген зерттеушілердің еңбектеріне негізделген. Сонымен қатар, Ұ.Ж. Құлымбетовтың қатардағы мектеп мұғалімінен бастап, Қазақстанның жоғары басшылық қызметі – Қазақ Орталық Атқару Комитетінің төрағасы қызметіне дейінгі атқарған еңбек жолын сипаттайтын құнды деректер енген. Қазіргі уақытта Ұ. Құлымбетовтің тарихи тұлғасы мен қайраткерлік іс-әрекетін, артында қалған мол рухани мұрасын талдап-таразылап жарыққа шығару өте өзекті саналады. Сондықтан да Қазақстан Республикасы Орталық мемлекеттік архиві (бұдан әрі – ҚР ОМА) қорындағы құжаттарды ғылыми айналымға енгізу маңызды. Мемлекет және қоғам қайраткерінің халық ағарту бөліміндегі, елдегі ұжымдастыру мен индустрия- ландыру, мәдени рефолюция мен әкімшілік-аумақтық аудандастыру, әліпби реформасы мен астананы Қызылордадан Алматыға көшіру, денсаулық сақтау, өндіріс орындарын ашу мен мамандар даярлау ісіндегі қызметіне қатысты еңбекгіне талдау жасалады. Тұлғаның өмірі, мемлекеттік және саяси қызметі-не қатысты «тарихи тұлғатану» бағытында жүргізілген зерттеу нәтижелері мақалада жан- жақты қарасты-рылып, нақты мәліметтер ұсынылады. Мақалада деректанулық, нақты тарихилық, тарихи-салыстыру әдістері басшылыққа алынды. Кілт сөздер: Ұ.Құлымбетов, мемлекет және қоғам қайраткері, Кеңестік билік, ағартушылық, реформалар, экономика, өндіріс орындары, ұлт мәдениеті. Статья посвящена жизни и деятельности известного государственного и общественного деятеля Узакбая Кулымбетова, который в период советской власти занимался государственно-политическими и общественными делами и служил для нации. Основной источник статьи основан на архивных документах и трудах отдельных исследователей. Также включены ценные данные, характеризующие трудовую деятельность У.Ж. Кулымбетова, начиная с рядового школьного учителя и заканчивая высшей руководящей должностью Казахстана – председателем Казахского Центрального Исполнительного комитета. В настоящее время У. Важно проанализировать историческую личность и деятельную деятельность Кулымбетова, его богатое духовное наследие. Поэтому важно ввести в научный оборот документы из фондов Центрального государственного архива Республики Казахстан (далее – ЦГА РК). Будет проведен анализ трудовой деятельности государственного и общественного деятеля в отделе народного просвещения, в деле коллективизации и индустриализации страны, культурной рефлексии и административно-территориального районирования, реформы алфавита и переноса столицы из Кызылорды в Алматы, здравоохранения, открытия производств и подготовки специалистов. Результаты исследования, проведенного в направлении «историческое личностное исследование», касающиеся жизни, государственной и политической деятельности личности, подробно рассматриваются в статье и представляются конкретные данные. В статье руководствовались источниковедческими, конкретными историчными, историко-сравнительными методами. Ключевые слова: У. Кулымбетов, государственный и общественный деятель, Советская власть, просвещение, реформы, экономика, производства, культура нации. The article is devoted to the life and work of the famous statesman and public figure Uzakbai Kulymbetov, who during the Soviet period was engaged in state-political and public affairs and served for the nation. The main source of the article is based on archival documents and the works of individual researchers. Also included are valuable data characterizing the work of U.Zh. Kulymbetov, starting with an ordinary school teacher and ending with the highest leadership position in Kazakhstan – Chairman of the Kazakh Central Executive Committee. Currently, U. It is important to analyze the historical personality and active activity of Kulymbetov, his rich spiritual heritage. Therefore, it is important to introduce into scientific circulation documents from the funds of the Central State Archive of the Republic of Kazakhstan (hereinafter – the Central State Archive of the Republic of Kazakhstan). The analysis of the labor activity of the state and public figure in the Department of public education, in the collectivization and industrialization of the country, cultural reflection and administrative-territorial zoning, alphabet reform and the transfer of the capital from Kyzylorda to Almaty, healthcare, the opening of production facilities and training of specialists will be carried out. The results of the research conducted in the direction of "historical personal research" concerning the life, state and political activity of an individual are discussed in detail in the article and specific data are presented. The article was guided by source studies, specific historical, historical and comparative methods. Keywords: Y.Kulymbetov, statesman and public figure, Soviet power, enlightenment, reforms, economy, production, culture of the nation.