Hane İçi Karşılıksız Emeğin Zihinsel Yük Boyutu

Abstract

Çiftler arasında hane içi ve bakım işlerinin eşitsiz paylaşımı, feminist kuramsal ve ampirik çalışmaların uzun süredir sorunsallaştırdığı konulardan biri olagelmiştir. Bu çalışmalarda, hane içi toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin temelini oluşturan karşılıksız emeğin fiziksel yani eylem boyutuna odaklanılmış, zihinsel boyutuna yeterince ilgi gösterilmemiştir. Nitekim Türkiye’de de zihinsel yük üzerine herhangi bir çalışmanın mevcut olmadığı görülmektedir. Bu açığı kapatmak adına, bu çalışmada, pratikte eylemi kimin gerçekleştirdiğinin ötesine geçilerek çiftler arasında çeşitli ev işlerinin zihinsel yük boyutunun ne şekilde paylaşıldığı, niceliksel araştırma yöntemi kullanılarak sorgulanmıştır. Ankara’daki bir vakıf üniversitesinde çalışan personele amaçlı örneklem yöntemiyle uygulanan anket çalışmasında, çeşitli ev içi eylemlerinin hem düşünme hem de planlama/organize etme boyutlarına dair hem kendileri hem de partnerlerine yönelik diyadik (ikili) bilgi toplanmıştır. Uygulanan nicel analizler sonucunda, çalışmada, zihinsel yükün daha sık ve ağır bir biçimde kadınlar tarafından üstlenildiği sonucuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla bu çalışma, hane içi emeğin paylaşımında var olan toplumsal cinsiyet eşitsizliklerine odaklanan akademik çalışmalarda ve sosyal politikalarda, zihinsel yük boyutunun dikkate alınmasının önemini ve gereğini ortaya koymaktadır.