XVI. Yüzyıl Osmanlı Döneminde Kudüs Şeriat Mahkemesi Kadısı ve Mescid-i Aksa -(69) No’lu Sicil Kaynağı-

Abstract

Şam bölgesi, Kudüs şehri de dâhil olmak üzere 1516 yılında Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. Osmanlı’nın burada tesis ettiği nizam gereği İstanbul’dan atanan kadılar; yargı yetkisi, vakıflara nezaret ve diğer meselelerle birlikte şehrin düzeni için oldukça önemli kişiler haline gelmiştir. Bu çalışma, hicri 996-998 / miladi 1588-1590 yıllarını kapsayan 69 no’lu şerʻi sicil kaydından hareketle Mescid-i Aksa’da görev yapan kadının, çoğunluğu yerel olan memur ve çalışanların maaşlarıyla cami giderlerini ödemek için ayrılan mallar üzerindeki yetkisini detaylandırmaya çalışmaktadır. Aynı zamanda Osmanlı Devleti’nin; Mescid-i Aksa’nın işleriyle ilgilenilmesi, burada çalışan memurların mali ödeneklerinin ve içinde cereyan eden olayların denetlenmesi gibi işleri kadıya emanet ettiği sonucuna varmıştır. Kadıya tanınan bu geniş yetki üzerinden Osmanlı Devleti, Kudüs ve Mescid-i Aksa üzerinde doğrudan bir denetim erki elde etmiştir.