ABBADIS FROM MULUKU'T-TAVAIF IN ANDALUSIA (1023-1091)

Abstract

ÖZET Müslümanlar 8. yüzyıl başlarında İber Yarımadasını fethetmişler ve bölgeye Endülüs demişlerdir. Burası Müslümanların hâkim olduğu yüzyıllar boyunca (711-1492) Müslüman, Hıristiyan ve Yahudilerin birlikte yaşadığı bir coğrafya olmuştur. Bölgede Müslümanlarının en güçlü şekilde temsil edildiği ve buradaki İslamlaşmanın gerçekleştiği dönem Endülüs Emevi Devleti’nin hâkim olduğu yıllardır (756-1031). Bu devletin yıkılma sürecine girdiği 11. yüzyıl başlarından itibaren Endülüs’teki Müslümanların hâkim olduğu bölgede dağılmalar başlamıştır. Bu süreçte hemen her şehirde küçük devletler kurulmuştur. Bu anlamda 300-400 bin km karelik küçük bir alanda “mulûku’t-tavâif” denilen birçokları bir şehir ya da kaleden ibaret olan onlarca devletçik ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada bu küçük devletlerden (mulûku’t-tavâiften) biri olan, 1023-1091 yılları arasında Endülüs’te İşbîliye merkezli olarak hüküm sürmüş Abbâdî Devleti ele alınmıştır. Bu devlet İşbiliye kadısı Ebû’l-Kasım Muhammed b. Abbâd tarafından 1023 yılında kurulmuş, mülûkü’t-tavâifin en büyüğüdür. Devlet, 1091 yılında Murâbıtlar tarafından yıkılana kadar 68 yıl hüküm sürmüştür. Bu çalışmada devletin ortaya çıkış süreci, siyasi faaliyetleri ve komşu devletlerle ilişkileri ele alınmıştır. Bunun yanında devletin yöneticileri olan İbn Abbâd, Mu‘tazıd, Mu‘temid dönemleri, siyasi olayları anlatılmış, ve Abbâdîlerde idarî ve sosyo-kültürel hayat hakkında bilgi verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Abbâdî, Mu‘tazıd, Mu‘temid, İşbîliye, Mülûkü’t-tavâif