Şevkî Bey’in “Hâl-İ Nez’imde Acırsın Sevdiğim Dinle Beni” Eserinin Estetik Öğelerinin İncelenmesi

Abstract

Estetik, duyusal bilgi bilimi olup sanattaki güzeli bulmaya amaçlar. Estetik aynı zamanda bir ifade bilimidir. Sanatçı eserini üretirken bir estetik ifadeye ulaşma gayreti gösterir. Ortaya çıkan bu yapıt artık bir estetik objedir ve estetik suje tarafından algılanmayı gereksinir. Şevkî Bey’in eserleri de onun bestekârlığının bir ifadesidir. Dolayısıyla Şevkî Bey’in bestekârlığının anlaşılması, eserlerinin anlaşılmasıyla mümkündür. Bu çalışmada, eserin makam analizinden önce hicaz hümâyûn makamının açıklaması yapılmış, eserin zemin, nakarat ve meyan bölümlerindeki asma kalışlar analiz şeması üzerinde gösterilmiştir. Eserin form analizi gösterilirken eser, nota üzerinde cümle ve cümle parçaları olarak bölünmüş ve harfler yardımıyla adlandırılmıştır. Ardından hazırlanan form analizi tablosu ile detaylı bir şekilde eserin form, biçim, melodi, ritim ve yapısı belirtilmiştir. Eserin güftesindeki kelimelerin anlamları verilerek güfte incelemesi yapılmış, güftede kullanılan söz sanatları tespit edilerek güftenin içerdiği simgelemeye dair unsurlara dikkat çekilmiştir. Güftenin hangi aruz vezni ya da vezinleriyle yazıldığı saptanarak, aruz-usul ilişkisi hakkındaki sonuçlar bilahare oluşturulan şema üzerinde sunulmuştur. Son olarak esere estetik anlamda değer kazandıran unsurlar belirlenerek estetik analiz başlığıyla incelenmiştir.