Vormgeven aan ontmoeting

Abstract

Ir. Hendrikus Pieter Thieme (1925-2020) en ir. Brita Thieme-Domela Nieuwenhuis Nijegaard (1929-1995) waren als architectenechtpaar werkzaam vanaf de jaren vijftig tot aan de eeuwwisseling. Vanuit hun bureau in Groningen en de woning in Glimmen maakten ze samen meer dan tweehonderd ontwerpen voor nieuwbouw, verbouw en restauratie. Hun oeuvre wordt langzaam uitgewist; gebouwen worden afgebroken of grondig verbouwd. Dit is kenmerkend voor de omgang met de architectuur uit de Post 65-periode. Dit artikel beschrijft de kwaliteit van het oeuvre van Thieme – Thieme-Domela Nieuwenhuis architecten om te voorkomen dat nog meer van hun gebouwen worden aangetast of zelfs verdwijnen. Voor het eerst wordt een deel van dit oeuvre gedocumenteerd. Het onderzoek is gebaseerd op een projectenlijst, literatuur- en archiefonderzoek en gesprekken met de belangrijkste oud-medewerkers en de kinderen van het echtpaar. Er is al veel gepubliceerd over architectuur in Nederland uit de periode 1965-1990, maar de meeste van die publicaties gaan over de Randstad en de daar gevestigde bureaus. Over vrouwelijke architecten uit Noord-Nederland in de Post 65-periode is nòg minder bekend. Met uitzondering van een in 1982 geschreven scriptie, Vrouwen in de (stede)bouw wat doen jullie nou?, is het werk van Brita Thieme-Domela Nieuwenhuis tot dusverre onderbelicht gebleven.Het eerste deel van het artikel introduceert het echtpaar en het bureau. Vervolgens worden in zes casussen, verdeeld over twee thema’s, enkele van de hoogtepunten in het oeuvre van Thieme – Thieme-Domela Nieuwenhuis architecten belicht. Het eerste thema is een gebouwtype, namelijk kantoren. In het werk van het echtpaar is een algemene ontwikkeling te zien in de kantoorarchitectuur in de Post 65-periode. Het tweede thema is een fenomeen dat in deze jaren belangrijker werd: de intensieve samenwerking met andere ontwerpers. Henk en Brita gingen in de jaren zeventig en tachtig meerdere samenwerkingen met collega’s aan. Beschreven wordt welke meerwaarde dit had en wat het opleverde.Het oeuvre van het architectenechtpaar Henk Thieme en Brita Thieme-Domela Nieuwenhuis heeft een bijzondere kwaliteit, die pas gaat opvallen wanneer er aandacht aan wordt geschonken. Ook de samenwerking van de twee architecten is bijzonder. Zij waren als ontwerpers gelijkwaardig aan elkaar, wat in die tijd niet vanzelfsprekend was. Door hun innige manier van samenwerken is meestal niet meer zichtbaar wie van hen de doorslaggevende ontwerpkeuzes heeft gemaakt. De individuele hand van deze afzonderlijke ontwerpers is versmolten tot één; Henk en Brita waren niet twee architecten, maar één architectenechtpaar.