İhtiras ve Servetin Gölgesinde Bir Sultan: Fatma Sultan

Abstract

Bu çalışmada Fatma Sultan’ın hayatı, evlilikleri, serveti ve servetinin kaynağı, lüks yaşantısı, ev eşyaları, maddi kültürün önemli unsuru olan giyim-kuşam ürünleri, takı ve aksesuarları hakkında bilgilere yer verilmiştir. Fatma Sultan, babası Sultan I. Ahmed, kardeşleri Sultan II. Osman, Sultan IV. Murad ve Sultan İbrahim’in saltanatını görmüş, annesi Kösem Sultan’ın muktedir olduğu döneme şahit olmuş ve aynı zamanda yeğeni Sultan IV. Mehmed’in hükümdarlığına da yetişmiştir. Bu sayede yaşamı boyunca hanedan içinde, saray çevresinde ve devlet idaresinde itibarlı ve saygın bir konuma sahip olmuştur. Fatma Sultan Topkapı Sarayı’ndan ayrıldıktan sonra genellikle Eyüp semtindeki konağı ve çiftliklerinde şaşaalı bir hayat sürmüştür. Konağında kullandığı ev eşyaları lüks hayatının somut bir göstergesidir. Fatma Sultan’ın giyim-kuşam malzemeleri ve takıları ise bir servet değerindedir. Dış giyim unsurları olarak pahalı ve gösterişli kürkler, kaftanlar ve kuşaklar öne çıkmaktadır. Elmas, yakut, zümrüt gibi kıymetli taşlarla süslenmiş takı ve ziynet eşyaları arasında saat, bilezik, küpe ve incileri yer almaktadır. Kıyafet ve takılarında olduğu gibi ev eşyaları da ihtiyaçtan ziyade gösteriş ve zenginliğini yansıtan unsurlar arasındadır. Arşiv kaynakları, dönemin kronik ve seyahatname eserlerinden yararlanılarak hazırlanan bu çalışma Fatma Sultan özelinde Osmanlı hanedanına mensup sultanların evlilikleri, lüks tutkuları, iktidar hırsları ve giyim-kuşamları hakkında teferruatlı bilgiler içermesi bakımından bu alandaki literatüre katkı sağlayacaktır.