Henryk Bereza w świetle uprzedzeń Jana Błońskiego. Kulisy pewnego sporu

Abstract

Niniejszy artykuł porusza wybrane wątki dotyczące nieco  zapomnianego sporu między Janem Błońskim a Henrykiem Berezą. Geneza konfliktu sięga lat 80., kiedy Bereza opisał zjawisko nazwane przez niego „rewolucją artystyczną w prozie”. Głównym celem  zawartych w artykule rozważań jest ukazanie złożonych motywów, jakie powodowały Błońskim, który wystąpił przeciw konceptom krytyczno- i historycznoliterackim Berezy ze szczególną ostrością. Źródeł tych  motywów – na ogół dalekich od kwestii związanych z oceną wartości  samej literatury – można szukać, m.in. w negatywnym stosunku  Błońskiego-inteligenta do pisarzy o pochodzeniu chłopskim i  robotniczym. W drugiej części artykułu metoda Berezy zostaje ukazana – na przykładzie używanego przez niego pojęcia język pierwszy – jako suwerenna wobec czynników pozaliterackich.