Zakwestionowana dychotomia? W poszukiwaniu nowego paradygmatu poznawczego dla studiów nad współczesnym społeczeństwem obywatelskim

Abstract

Artykuł stanowi próbę reakcji na rosnącą potrzebę odnowienia refleksji nad społeczeństwem obywatelskim, która staje się coraz bardziej widoczna w ostatnich latach. Interpretując intencje badaczy i teoretyków zajmujących się tematyką społeczeństwa obywatelskiego, możemy odnaleźć nowe źródła inspiracji zarówno dla idei obywatelskiej, jak i dla dalszego rozwoju nauki o sposobach, w jakie ludzie łączą się w obywatelskie sojusze we współczesnym świecie. Proponujemy (ponowne) skupienie uwagi badaczy na kategorii wzorów obywatelskich jako podstawy zarówno dla relacji stowarzyszeniowych, jak i uznawania pewnych wytworów tych relacji – „relacyjnych dóbr wspólnych”. Naszym zdaniem, wzory obywatelskie powinny być traktowane raczej jako proces nabywania pewnych cech (takich jak umiejętności, dyspozycje osobowościowe, postawy itp.) niż jako zamknięty zestaw właściwości „dobrego obywatela”.