Anadolu Ağızlarında Kullanılan apala- “emeklemek” Fiili Üzerine

Abstract

Anadolu ağızları, yalnızca kendine özgü fonetik ve morfolojik özellikleriyle değil aynı zamanda sahip olduğu kelime hazinesiyle de Türkçenin problemli bazı konularının aydınlatılmasında araştırmacılara önemli veriler sunmaktadır. Herkesin bildiği gibi bugün Güncel Türkçe Sözlük’te yer almayan ancak Türkçenin tarihî ve çağdaş lehçelerinde yaşayan pek çok kelime Anadolu ağızlarında yaşayabilmektedir. Bu çalışmada Anadolu ağızlarında görülen apala- “emeklemek” fiili üzerinde durulacaktır. Apala- fiili, ağırlıklı olarak Batı Anadolu ağızlarında görülen ilgi çekici bir fiildir. Bu fiil, ağızlarda abalamak, apılamak, apalamak, apılamak, aballamak gibi farklı şekillerde kullanılmaktadır. Çuvaşçada, aynı anlam için diğer çağdaş lehçelerde rastlanmayan upalen- fiili bulunmaktadır. Çalışmada, tarihî ve çağdaş lehçelerdeki durumu takip edilerek Anadolu ağızlarındaki kullanımlardan da faydalanılarak apala- fiilinin üzerinde durulacak olup anlam özelliklerinden de yola çıkılarak kelimenin Çuvaşça upalen- ile bağlantısı incelenecektir.