Büyük Güçler Aracılığıyla Bölgesel Bütünleşme : Rusya'nın Avrasya Ekonomik Birliği, Çin'in İpek Yolu Ekonomik Kuşağı ve ABD'nin Yeni İpek Yolu Projesi

Abstract

Buyuk ve bolgesel gucler kendi stratejik cikarlari icin cesitli siyasal ve ekonomik projeler araciligiyla Orta Asya'nin (OA) siyasi-ekonomik dokusu ve kalkinmasi uzerinde bir etki/kontrol kurmaya calismaktadirlar. Ozellikle, Rusya, Cin ve ABD kendilerine ozgu bolgesel butunlesme modelleri sunarak bolgenin uzerinde bir tekel haline gelmek icin mucadele etmektedir. Ayrica, bu gucler son on yildir cesitli bolge disi butunlesme projelerini surekli bir sekilde gelistirmektedir. OA icin yapilandirilmis bolgesel butunlesme modellerini oneren ve destekleyen mezkur gucler gunumuzde rekabet halinde olan uc buyuk butunlesme projesini gundeme getirmektedir. Bunlar Rusya’nin Avrasya Ekonomik Birligi projesi, Cin’in Ipek Yolu Ekonomik Kusagi projesi ve ABD’nin Yeni Ipek Yolu projesidir. Bu makalede buyuk guclerin bolgesel butunlesme yaklasimlari incelenmekte ve bu butunlesme projelerinin OA’da surdurulebilirligi ve bolge uzerindeki etkileri analiz edilmektedir. Makalede, buyuk gucler tarafindan ve onlarin cikarlarini koruyacak sekilde gelistirildiginden dolayi, bu projelerin bolgesel ve kuresel oyunculari bir araya getirip isbirligine tesvik edici bir pratik cerceve sunamayacagi sonucuna varilmaktadir. Bu baglamda her buyuk gucun bolgesel butunlesme yaklasiminin bir birinden farkli oldugunun alti cizilmekte, ote yandan bolgeye yaklasimlarinda bolge ulkelerinin beklentilerinden ziyade kendi cikarlarini on plana almalari acisindan benzerlik bulundugu one surulmektedir. Ancak bu projeler basariyla hayata gecirilse, OA devletlerinin siyasi bagimsizligini golgelemekle birlikte bolge ulkelerine sosyoekonomik yararlar saglayabilecegi goz ardi edilemez.