{"title":"SÂDULLAH AĞA’NIN ZENCÎR BESTELERİNDE ÜSLÛP VE MAKÂMIN BİÇİME ETKİSİ","authors":"Cem Çirak","doi":"10.31722/ejmd.956675","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Hayati hakkinda detayli bilgiye sahip olamadigimiz Sâdullah Aga gunumuze ulasmayi basaran eserleriyle geleneksel Turk muziginin onemli bestecileri arasinda sayilmaktadir. Eserlerinin arastirma kapsaminda verimli denklemler olusturmasi ve hakkinda yazilmis kisitli literature katki yapilmasi geregi Sâdullah Aga’nin eserleri incelenecek besteci olarak secilmesinde belirleyici olmustur. Makalede bestecinin Zencir usulunde ve beste turundeki eserleri bicim yonunden incelenmistir. Eserlerin usullerinin, ve gufte vezinlerinin arastirmada sabit tutulmasiyla makam degiskeninin eser biciminde etki sahibi olup olmadigi degerlendirilmistir. Eserlerin yuksek dogrulukta veriler uretecek sekilde incelenebilmesi icin nushalari arasindan secim yapilmis veya nushalar karsilastirilarak kolektif bir nusha olusturulmustur. Gufte bicimleri, muzik cumleleri ve bu cumleleri teskil eden yapi birimleri, bicim kurgulari ve vezin yerlesimleri arastirilmistir. Sonuc olarak bestecinin uslubuna dair cesitli bilgiler Zencir besteleri kapsaminda uretilmis ve makamin beste bicimine bazi etkileri tespit edilmistir. Eserlerde kullanilan cesni ve geckilerin ana makamla olan yakinligi azaldikca bu degisimlerin muzik cumlecigi kurgularinda genisleme ve ozgunlesmeye sebebiyet verdigi, bestelerin genelinde ise makamlarin niseb-i serifeleri (makamsal etki cesitliligi) arttikca muzik cumlelerinin kurgularinin sadelestigi, muzik cumleciklerinin benzestigi anlasilmistir. Ayrica muzik cumleciklerinin baslangic ve bitislerinin Zencir usulunu teskil eden usullerin baglantilarina konumlandirilmasiyla geckiler olusmasinin onlendigi ve usule ozgun bir nitelik kazandirildigi gorulmustur.","PeriodicalId":416510,"journal":{"name":"Eurasian Journal of Music and Dance","volume":"49 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2021-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Eurasian Journal of Music and Dance","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.31722/ejmd.956675","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Hayati hakkinda detayli bilgiye sahip olamadigimiz Sâdullah Aga gunumuze ulasmayi basaran eserleriyle geleneksel Turk muziginin onemli bestecileri arasinda sayilmaktadir. Eserlerinin arastirma kapsaminda verimli denklemler olusturmasi ve hakkinda yazilmis kisitli literature katki yapilmasi geregi Sâdullah Aga’nin eserleri incelenecek besteci olarak secilmesinde belirleyici olmustur. Makalede bestecinin Zencir usulunde ve beste turundeki eserleri bicim yonunden incelenmistir. Eserlerin usullerinin, ve gufte vezinlerinin arastirmada sabit tutulmasiyla makam degiskeninin eser biciminde etki sahibi olup olmadigi degerlendirilmistir. Eserlerin yuksek dogrulukta veriler uretecek sekilde incelenebilmesi icin nushalari arasindan secim yapilmis veya nushalar karsilastirilarak kolektif bir nusha olusturulmustur. Gufte bicimleri, muzik cumleleri ve bu cumleleri teskil eden yapi birimleri, bicim kurgulari ve vezin yerlesimleri arastirilmistir. Sonuc olarak bestecinin uslubuna dair cesitli bilgiler Zencir besteleri kapsaminda uretilmis ve makamin beste bicimine bazi etkileri tespit edilmistir. Eserlerde kullanilan cesni ve geckilerin ana makamla olan yakinligi azaldikca bu degisimlerin muzik cumlecigi kurgularinda genisleme ve ozgunlesmeye sebebiyet verdigi, bestelerin genelinde ise makamlarin niseb-i serifeleri (makamsal etki cesitliligi) arttikca muzik cumlelerinin kurgularinin sadelestigi, muzik cumleciklerinin benzestigi anlasilmistir. Ayrica muzik cumleciklerinin baslangic ve bitislerinin Zencir usulunu teskil eden usullerin baglantilarina konumlandirilmasiyla geckiler olusmasinin onlendigi ve usule ozgun bir nitelik kazandirildigi gorulmustur.