'Ecophobia' in Social Studies Textbooks: A Contextual Overview

Abstract

Nitel araştırma kapsamında tasarlanan ve dokümantasyonun birincil kaynağına erişim sağlanması sebebiyle doküman incelemesi yönteminin tercih edildiği bu çalışmada, çevre konularına yer veren sosyal bilgiler ders kitaplarında ekofobi kavramının yansıma düzeylerini belirlemek amaç edinilmiştir. Bu amaç doğrultusunda sosyal bilgiler 4. ve 5. sınıf ders kitaplarında ekofobi duygusunu oluşturabilecek okuma metni, haber köşesi, etkinlik gibi bölümler belirlenerek araştırma probleminin anlaşılmasına ışık tutulmuştur. Çalışma verilerinin toplanması aşamasında, 2018-2019 eğitim-öğretim yılı itibariyle beş yıl süreyle kullanımına izin verilen sosyal bilgiler 4. ve 5. sınıf ders kitapları uygun kaynak olarak belirlenmiştir. Çalışmada elde edilen verilerin analizi için nitel veri analiz tekniklerinden biri olan betimsel analiz kullanılmıştır. Bu kapsamda sosyal bilgiler ders kitapları, ekofobi kavramı kapsamında irdelenmiş ve ulaşılan bulgular ışığında, yapılan birtakım ilişkilendirmeler ve değerlendirme süreci ile analiz işlemi yürütülmüştür. Çalışmada, 4. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında bulunan 7 görsel, 5.sınıf sosyal bilgiler ders kitabında ise 14 görsel ekofobi kavramı ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca müfredatın afetler konusuna yoğunlaştığı ve bu konuların 4. ve 5. sınıflarda yıkım ve zarar odaklı ele alındığı belirlenmiştir. Bu durum, çocukları olumsuz etkileyecek ve ekofobi sorununun ortaya çıkmasına neden olacaktır. Sonuç olarak bu çalışma, çocuklarda ekofobi duygusunu tetikleyen sebeplerin değerlendirilmesine bu sayede de durumun farkına varılarak gerekli önlemlerin alınmasına fayda sağlayacaktır.