Yoksulluğa Hak Temelli Yaklaşım

Abstract

Yoksulluk, insanca yasamak icin gereksinim duyulan olanak ve kosullara uzak kalisin karakteristik neden-sonuc iliskilerinden biridir. Insana yakisir duzeyde gida, giyim, tedavi ve barinma imkânlarina sahip olamamak; egitim, kultur, sanat ve edebiyat olanaklarindan yararlanamamak; dayanisma haklarindan yoksun yasamlar surmektir. Yoksullugu herkes icin ve kalici olarak ortadan kaldirabilmenin yolu, meseleye hic kimsenin yoksullugu hak etmedigi dusuncesinde ve eylemliliginde birlesmekten gecmektedir. Nitekim yoksulluk esasen insanca yasama hakkinin ihlalidir ve varligini ‘kalici esitsizliklerin’ korunmasi ile surdurur. Gunumuz tuketim toplumu pratiginde asgari bir mal-hizmet sepetini karsilayacak gelire sahip olmayan insanlarin oldugu gibi, asiri tuketim nedeniyle saglik sorunlari yasayan insanlarin da yasam hakki risk altindadir. Kuresellesme sureci ile etki alani genisleyen neoliberalizm insanlari ve yasamlarini hizla donustururken derinlesen esitsizlikler, her insanin onur ve haysiyetine yarasir bir hayat surme hakkini tehdit etmektedir. Yoksul kitlelerin haklarini kullanabilen, savunabilen ve gelistirebilen bireyler olarak toplumsal yasamda hak ettikleri yeri almalari icin atilmasi gereken adimlar insanlik ailesini ve gelecegini, dogrudan ve yakindan ilgilendirmektedir. Şu hâlde yoksullugu herkes icin ve kalici olarak ortadan kaldirabilmenin yollarindan biri meseleye hak temelli yaklasmaktan gecmektedir. Bu calismada y oksulluk hak ihlallerini derinlestiren sosyal bir sorun olarak ele alinirken yoksullukla mucadeleye hak temelli yaklasim neoliberal donusum surecinde belirleyici ve islevsel etkiye sahip oldugu dusunulen egitim, calisma, kalkinma ve direnme haklari ozelinde degerlendirilmeye calisilmistir.