Investigation of Developmental Theories of Giftedness According to Meta Theory

Anadolu Journal Of Educational Sciences International Pub Date : 2023-07-22 DOI:10.18039/ajesi.1289465

Şule DEMİREL DİNGEÇ, Saadet Kiliçarslan

{"title":"Investigation of Developmental Theories of Giftedness According to Meta Theory","authors":"Şule DEMİREL DİNGEÇ, Saadet Kiliçarslan","doi":"10.18039/ajesi.1289465","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Üstün yetenek doğası gereği tanımlanması çok kolay olmayan bir kavramdır. Ancak bu kavramla ilgili kuramların bazı ölçütler çerçevesinde incelenebilmesi, bilimsel açıdan bakıldığında önem taşımaktadır. Bu nedenle kavramı tanımlamak zor da olsa kuramlar, belli ölçütlere dayanmalıdır. Bu çalışmada gelişimsel üstün yetenek kuramlarının meta kuramda öne sürülen dört kritere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Ziegler ve Heller (2000) tarafından ortaya konan meta kuramda yer alan bileşenler açıklanmıştır. Bunlar geçici öncelik, inus, kişisel özellikler ve meta kuramsal önem koşulları olarak sıralanabilir. Ardından gelişimsel üstün yetenek kuramları olan ayrımsal üstün zekâ ve üstün yetenek kuramı (Gagne, 2004,2009), yıldız modeli (Tannenbaum, 1983,2003) ve bulanık kuram (Sak, 2020) ele alınmıştır. Bu üstün yetenek kuramları meta kuram ölçütlerine göre incelenmiştir. Böylece üstün yetenek alanındaki kuramsal çalışmalar belli standartlarla göre eleştirel şekilde değerlendirilebilmiştir. İncelenen kuramlarda ortak olarak potansiyele, potansiyelin gelişimine ve bunu etkileyen koşullara değinildiği görülmüştür. Bunlar meta kuramdaki geçici öncelik, inus ve kişisel özellik koşullarıyla ilişkilendirilebilir. Ancak meta kuramsal önem standardının sağlandığından emin olmak için kuramlarla ilgili çalışma kanıtlarının sunulması yararlı olabilir. Dolayısıyla incelenen gelişimsel üstün yetenek kuramlarında hali hazırda meta kuramsal önem koşuluna ilişkin belirsizliklerin yer aldığı belirtilebilir.","PeriodicalId":134454,"journal":{"name":"Anadolu Journal Of Educational Sciences International","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-07-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Anadolu Journal Of Educational Sciences International","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.18039/ajesi.1289465","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

Üstün yetenek doğası gereği tanımlanması çok kolay olmayan bir kavramdır. Ancak bu kavramla ilgili kuramların bazı ölçütler çerçevesinde incelenebilmesi, bilimsel açıdan bakıldığında önem taşımaktadır. Bu nedenle kavramı tanımlamak zor da olsa kuramlar, belli ölçütlere dayanmalıdır. Bu çalışmada gelişimsel üstün yetenek kuramlarının meta kuramda öne sürülen dört kritere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Ziegler ve Heller (2000) tarafından ortaya konan meta kuramda yer alan bileşenler açıklanmıştır. Bunlar geçici öncelik, inus, kişisel özellikler ve meta kuramsal önem koşulları olarak sıralanabilir. Ardından gelişimsel üstün yetenek kuramları olan ayrımsal üstün zekâ ve üstün yetenek kuramı (Gagne, 2004,2009), yıldız modeli (Tannenbaum, 1983,2003) ve bulanık kuram (Sak, 2020) ele alınmıştır. Bu üstün yetenek kuramları meta kuram ölçütlerine göre incelenmiştir. Böylece üstün yetenek alanındaki kuramsal çalışmalar belli standartlarla göre eleştirel şekilde değerlendirilebilmiştir. İncelenen kuramlarda ortak olarak potansiyele, potansiyelin gelişimine ve bunu etkileyen koşullara değinildiği görülmüştür. Bunlar meta kuramdaki geçici öncelik, inus ve kişisel özellik koşullarıyla ilişkilendirilebilir. Ancak meta kuramsal önem standardının sağlandığından emin olmak için kuramlarla ilgili çalışma kanıtlarının sunulması yararlı olabilir. Dolayısıyla incelenen gelişimsel üstün yetenek kuramlarında hali hazırda meta kuramsal önem koşuluna ilişkin belirsizliklerin yer aldığı belirtilebilir.

查看原文本刊更多论文

基于元理论的资优发展理论研究

资优是一个因其性质而不易界定的概念。然而，从科学的角度来看，与这一概念相关的理论能够在一定标准的框架内进行分析是非常重要的。因此，即使很难界定这一概念，理论也应基于一定的标准。本研究旨在根据元理论提出的四项标准对资优发展理论进行分析。为此，对齐格勒和海勒（2000 年）提出的元理论的组成部分进行了解释。这些要素可归纳为临时优先条件、内在因素、个人特征和元理论重要条件。然后，讨论了资优发展理论，如差异资优和资优理论（加涅，2004，2009 年）、星形模型（坦能鲍姆，1983，2003 年）和模糊理论（萨克，2020 年）。根据元理论标准对这些资优理论进行了分析。因此，可以根据一定的标准对资优领域的理论研究进行批判性评估。据观察，所分析的理论涉及潜能、潜能开发和影响潜能的条件。这些可以与元理论中的时间优先权、inus 和个人特征等条件联系起来。然而，为了确保达到元理论的意义标准，提出与理论相关的研究证据可能是有益的。因此，可以说在所分析的资优发展理论中，元理论意义条件仍存在不确定性。

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

Anadolu Journal Of Educational Sciences International

自引率

0.00%

发文量