27 Mayıs’a Meşruiyet Arayışı: ‘İnkılap Kervanı’nın Sekiz Günlük Yolculuğu

Abstract

27 Mayis 1960 sabahi Turk demokrasisi askeri darbeyle tanismis oldu. Hareket’in mimarlari Milli Birlik Komitesi (MBK) adi altinda birlesmisler ve secimle is basina gelmis iktidara donuk bu girisimlerini ‘inkilap’ olarak nitelemislerdir. Inkilap nitelemesiyle, Cumhuriyet’in kurulus surecine referans verildigi cok acikti. Ancak toplumsal destek saglanamamisti ve bu eksikligin giderilmesi gerekiyordu. Hizla ise koyulan MBK kitap, brosur, film ve benzeri iletisim yontemlerini kullanarak, Darbenin Turk halki tarafindan algilanma sekline de mudahil oldu. 27 Mayis’in hatirasi olarak para basilmasi veya sigara uretilmesi bu amaca yonelik girisimlerden sadece birkaci idi. Halkin tepkisini olcmede ve Hareket’e mesruiyet kazandirmada cok etkili olacagi tahmin edilen bir yonteme ihtiyac hissedildi; ‘inkilap’ anlatilacakti. Once universite ogretim uyeleri ve ogretmenler gorevlendirildi. Asil anlamli olan ise MBK uyelerinin bizzat bu faaliyetin icinde yer almalariydi. Bu calisma, MBK uyelerinin katilimiyla gerceklesen ve sekiz gun suren yurt gezilerini incelemek suretiyle 27 Mayis mudahalesine mesruiyet kazandirma girisimini, Hareket’in yapicilari vasitasiyla anlamaya calismaktadir. Calismanin yontemi belge analizine dayanmaktadir. Kusku yok ki ‘inkilap’in birincil veya en etkili agizlardan Turk halkina anlatilmak istenmesi, mesruiyet arayisi baglaminda son derecede onemli bir girisimdir. ‘Inkilap’ nicin ve kime karsi yapilmisti, MBK tarafsiz miydi, sivil idareye ne zaman gecilecekti? Bu ve buna benzeyen bircok sorunun cevap bulmasi, ‘Inkilap Kervani’nin yola cikmasiyla mumkun olacaktir.