Bilimin Doğasına İlişkin Kazanımlar Açısından Türkiye’deki Lise Kimya Ders Kitapları

Cumhuriyet International Journal of Education Pub Date : 2016-12-01 DOI:10.30703/CIJE.321418

Ş. Şahin, F. Köseoğlu

{"title":"Bilimin Doğasına İlişkin Kazanımlar Açısından Türkiye’deki Lise Kimya Ders Kitapları","authors":"Ş. Şahin, F. Köseoğlu","doi":"10.30703/CIJE.321418","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Bu arastirmada, MEB tarafindan 2013 yilinda gelistirilen kimya dersi ogretim programina gore hazirlanmis ve ders kitabi olarak kabul edilmis olan 7 adet kimya ders kitabinin, bilimin dogasina iliskin boyutlar acisindan temsil edilme duzeyleri, icerik analizi yontemi kullanilarak belirlenmistir. Incelenen kitaplar, 2013-2014, 2014-2015 ve 2015-2016 egitim-ogretim yillarinda ulkemiz genelindeki tum ortaogretim kurumlarinda ders kitabi olarak okutulmasi kabul edilen 9, 10 ve 11. sinif kimya ders kitaplaridir. Bu arastirmanin veri toplama asamasinda, arastirmacinin da icinde bulundugu 3 kodlayici, Lee (2007)’den uyarlanan veri toplama araci yardimiyla, bagimsiz olarak ders kitaplari uzerinde kodlama yontemini uygulamislardir. Arastirmaya katilan kodlayicilar arasindaki uyusma duzeyi, Cohen’in kappa testi sonuclarina gore ,71 ile 1,0 araligindaki degerlere ve Krippendorf’un alpha testi sonuclarina gore ise ,81 ile 1,0 araligindaki degerlere karsilik geldigi hesaplanmistir. Bu istatistikler, kodlayicilar arasindaki uyusmanin yuksek duzeyde oldugu sonucunu gostermektedir. Elde edilen verilerin analizi sonucunda, arastirma kapsaminda incelenen Kimya 9 ders kitaplarinin her ucunde ortak olan bazi ozellikler bulunmustur. Ilk olarak kitaplarda bilimin dogasina iliskin veri toplama aracindaki bilgi boyutuyla ilgili ifadelere, diger boyutlara gore cok dusuk duzeyde yer verildigi sonucuna ulasilmistir. Bilimin dogasina iliskin veri toplama aracinda ifade edilen bilgi boyutu; bilimsel olay, kavram, kanun, prensip, hipotez, teori ve model gibi bilimsel sureclelerle ilgili kavramlarin ne olduguna, aralarindaki iliskilere ve bilimsel bilginin degisebilen dogasina isaret etmektedir. Ikinci olarak, bilimin dogasina iliskin veri toplama aracinda ifade edilen BTTC boyutuyla ilgili ifadelere, arastirma ve dusundurme boyutlariyla ilgili ifadelere gore daha dusuk duzeyde yer verildigi sonucuna ulasilmistir. Bilimin dogasinin BTTC boyutu bilim ve teknolojinin ne olduguna, bilimin toplum ve cevre ile olan iliskilerine ve bilim etigine isaret etmektedir. Kimya 10 ders kitaplarinin her ucunde de bilimin dogasina iliskin, “bilgi” boyutuyla ilgili ifadelere, diger boyutlarla ilgili ifadelere gore cok dusuk duzeyde yer verildigi gorulmektedir. Kimya 11 ders kitabinda, bilimin dogasina iliskin BTTC ve bilgi boyutlari ile ilgili ifadelere diger boyutlarla ilgili ifadelere gore cok dusuk duzeyde yer verildigi gorulmektedir. Incelenen kitaplarin cogunda, bilimin dogasina iliskin “bilgi” boyutuyla ilgili ifadelere, diger boyutlara gore en az duzeyde yer verildigi gorulmektedir. Kitaplarin tamaminda, bilimin dogasina iliskin “bilgi” boyutuyla ilgili ifadelere cok dusuk duzeyde (% 12’nin altinda) yer verildigi sonucuna ulasilmistir. Incelenen kitaplarin yarisindan fazlasinda, bilimin dogasina iliskin “BTTC” boyutuyla ilgili ifadelere, diger boyutlara gore cok dusuk duzeyde (% 15 ve altinda) yer verildigi sonucuna ulasilmistir. Incelenen kitaplarin tamaminda bilimin dogasina iliskin “arastirma” boyutuyla ilgili ifadelere yuksek duzeyde (% 30’un uzerinde) yer verildigi sonucuna ulasilmistir. Bu sonuclar degerlendirildiginde incelenmis olan kitaplarin tamaminin, bilimin dogasinin boyutlarini temsil etme durumlari acisindan, dengesiz bir dagilim sergilemekte olduklari gorulmektedir.","PeriodicalId":397026,"journal":{"name":"Cumhuriyet International Journal of Education","volume":"40 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2016-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"3","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Cumhuriyet International Journal of Education","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.30703/CIJE.321418","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 3

Abstract

Bu arastirmada, MEB tarafindan 2013 yilinda gelistirilen kimya dersi ogretim programina gore hazirlanmis ve ders kitabi olarak kabul edilmis olan 7 adet kimya ders kitabinin, bilimin dogasina iliskin boyutlar acisindan temsil edilme duzeyleri, icerik analizi yontemi kullanilarak belirlenmistir. Incelenen kitaplar, 2013-2014, 2014-2015 ve 2015-2016 egitim-ogretim yillarinda ulkemiz genelindeki tum ortaogretim kurumlarinda ders kitabi olarak okutulmasi kabul edilen 9, 10 ve 11. sinif kimya ders kitaplaridir. Bu arastirmanin veri toplama asamasinda, arastirmacinin da icinde bulundugu 3 kodlayici, Lee (2007)’den uyarlanan veri toplama araci yardimiyla, bagimsiz olarak ders kitaplari uzerinde kodlama yontemini uygulamislardir. Arastirmaya katilan kodlayicilar arasindaki uyusma duzeyi, Cohen’in kappa testi sonuclarina gore ,71 ile 1,0 araligindaki degerlere ve Krippendorf’un alpha testi sonuclarina gore ise ,81 ile 1,0 araligindaki degerlere karsilik geldigi hesaplanmistir. Bu istatistikler, kodlayicilar arasindaki uyusmanin yuksek duzeyde oldugu sonucunu gostermektedir. Elde edilen verilerin analizi sonucunda, arastirma kapsaminda incelenen Kimya 9 ders kitaplarinin her ucunde ortak olan bazi ozellikler bulunmustur. Ilk olarak kitaplarda bilimin dogasina iliskin veri toplama aracindaki bilgi boyutuyla ilgili ifadelere, diger boyutlara gore cok dusuk duzeyde yer verildigi sonucuna ulasilmistir. Bilimin dogasina iliskin veri toplama aracinda ifade edilen bilgi boyutu; bilimsel olay, kavram, kanun, prensip, hipotez, teori ve model gibi bilimsel sureclelerle ilgili kavramlarin ne olduguna, aralarindaki iliskilere ve bilimsel bilginin degisebilen dogasina isaret etmektedir. Ikinci olarak, bilimin dogasina iliskin veri toplama aracinda ifade edilen BTTC boyutuyla ilgili ifadelere, arastirma ve dusundurme boyutlariyla ilgili ifadelere gore daha dusuk duzeyde yer verildigi sonucuna ulasilmistir. Bilimin dogasinin BTTC boyutu bilim ve teknolojinin ne olduguna, bilimin toplum ve cevre ile olan iliskilerine ve bilim etigine isaret etmektedir. Kimya 10 ders kitaplarinin her ucunde de bilimin dogasina iliskin, “bilgi” boyutuyla ilgili ifadelere, diger boyutlarla ilgili ifadelere gore cok dusuk duzeyde yer verildigi gorulmektedir. Kimya 11 ders kitabinda, bilimin dogasina iliskin BTTC ve bilgi boyutlari ile ilgili ifadelere diger boyutlarla ilgili ifadelere gore cok dusuk duzeyde yer verildigi gorulmektedir. Incelenen kitaplarin cogunda, bilimin dogasina iliskin “bilgi” boyutuyla ilgili ifadelere, diger boyutlara gore en az duzeyde yer verildigi gorulmektedir. Kitaplarin tamaminda, bilimin dogasina iliskin “bilgi” boyutuyla ilgili ifadelere cok dusuk duzeyde (% 12’nin altinda) yer verildigi sonucuna ulasilmistir. Incelenen kitaplarin yarisindan fazlasinda, bilimin dogasina iliskin “BTTC” boyutuyla ilgili ifadelere, diger boyutlara gore cok dusuk duzeyde (% 15 ve altinda) yer verildigi sonucuna ulasilmistir. Incelenen kitaplarin tamaminda bilimin dogasina iliskin “arastirma” boyutuyla ilgili ifadelere yuksek duzeyde (% 30’un uzerinde) yer verildigi sonucuna ulasilmistir. Bu sonuclar degerlendirildiginde incelenmis olan kitaplarin tamaminin, bilimin dogasinin boyutlarini temsil etme durumlari acisindan, dengesiz bir dagilim sergilemekte olduklari gorulmektedir.

查看原文本刊更多论文

本研究采用内容分析法，确定了 7 本化学教科书在科学本质相关维度上的代表性水平，这些教科书是根据 2013 年国家教育部开发的化学课程编写的，并被接受为教科书。所分析的教科书是 2013-2014、2014-2015 和 2015-2016 学年被我国所有中学接受为教科书的九年级、十年级和十一年级化学教科书。在本研究的数据收集阶段，包括研究者在内的 3 位编码员借助改编自 Lee（2007 年）的数据收集工具，对教科书独立采用了编码方法。根据科恩卡帕检验（Cohen's kappa test）和克里彭多夫阿尔法检验（Krippendorf's alpha test）的结果，参与研究的编码员之间的一致程度分别为 71 和 1.0，81 和 1.0。这些统计结果表明，编码者之间的一致性很高。通过对所获得的数据进行分析，我们发现本研究范围内所分析的 9 种化学教科书都有一些共同的特点。首先，数据收集工具中有关教科书中科学性质的知识维度的陈述与其他维度相比，所占比例很低。数据收集工具中有关科学本质的知识维度是指与科学过程有关的概念，如科学事件、概念、定律、原理、假设、理论和模型，以及它们之间的关系和科学知识的可变性。其次，得出的结论是，数据收集工具中与科学本质有关的 BTTC 维度相关的语句所包含的层次低于与研究和反思维度相关的语句。科学本质的 BTTC 维度指的是科学和技术是什么、科学与社会和环境的关系以及科学伦理。在化学10的两本教科书中，与科学本质的 "知识 "维度相关的表述与其他维度相关的表述相比非常少。在化学 11 教科书中，与其他维度的表述相比，信息与传播技术和知识维度中有关科学本质的表述非常少。在所分析的大多数教科书中，与科学本质的 "知识 "维度相关的表述与其他维度相关的表述相比处于最低水平。结论是，在所有书籍中，与科学本质的 "知识 "维度有关的陈述所占比例都很低（低于 12%）。在所分析的半数以上书籍中，与其他维度相比，与科学本质中的 "CTTC "维度相关的陈述所占比例非常低（15%及以下）。结论是，在所分析的所有书籍中，与科学本质的 "研究 "维度有关的表述所占比例较高（超过 30%）。对这些结果进行评估后发现，所有分析的书籍在表现科学本质的各个维度方面都呈现出不平衡的分布。

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

Cumhuriyet International Journal of Education

自引率

0.00%

发文量