TEĞMEN BURHANEDDİN (IŞIL) EFENDİ’NİN GÜNLÜĞÜNDEN TÜRK İSTİKLÂL SAVAŞI’NDA BATI CEPHESİ ASKERÎ FAALİYETLERİNE BAKIŞ (11 HAZİRAN 1921-31 ARALIK 1921)

Abstract

Türk İstiklâl Savaşı sırasında İstanbul’dan Anadolu’ya geçen subaylar hiç şüphe yok ki Türk ordusuna önemli katkılar sağlamıştır. Bu çalışma münasebetiyle, Türk İstiklâl Savaşı’nın önemli bir safhasında 21 Haziran 1921 tarihinde İstanbul’dan İtalyan bandıralı bir vapur ile ayrılarak İnebolu’ya çıkan ve buradan Kastamonu-Çankırı-Ankara-Eskişehir yoluyla Batı Cephesi’ne intikal eden Burhaneddin (Işıl) adındaki bir subayın askerî faaliyetleri konu alınmıştır. Burhaneddin Bey, Birinci Dünya Savaşı neticesinde yaşadığı esaret hayatı nedeniyle 1921’de İstanbul’a dönebilmiş, bu nedenle Türk istiklâl Savaşı’na iştiraki biraz gecikmiştir. Türk İstiklâl Savaşı’nda 1. Süvari Tümeni 14. Alay 2. Bölük Takım Komutanı olarak görev yapmış, 4. Kolordu Süvari Bölüğü’nde hizmet etmiş ve Kütahya-Eskişehir ve Sakarya Muharebeleri ile Büyük Taarruz’a katılmıştır. Bu süreçte ayrıca cepheye asker, cephane ve teçhizat nakli hizmetlerinde de bulunmuştur. Burhaneddin Bey’in çalışmamızda temel aldığımız günlüğü 11 Haziran 1921-31 Aralık 1921 tarihleri arasındaki süreci kapsamaktadır. Söz konusu günlük vesilesiyle; kendisinin askerî faaliyetlerinin yanı sıra Türk İstiklâl Savaşı döneminde İstanbul Hükümeti ile bağlarını kopararak TBMM’nin emrine girmek üzere Anadolu’ya geçen askerlere, bu geçişler sırasında karşılaşılan zorluklara, Ankara Hükümeti’nin Anadolu’ya intikalleri güvenli bir şekilde sağlayabilmek hususunda aldığı tedbirlere, Batı Cephesi’ne yapılan askerî sevkiyata, cephedeki çarpışmalara, halkın ve askerlerin moral durumuna ilişkin önemli bilgilere de ulaşmak mümkün olmaktadır. Batı Cephesi’nde cereyan eden olaylara temas eden bu çalışma vesilesiyle Türk İstiklâl Savaşı’nın daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamak amaçlanmıştır.