GENERAL STRATİGOS’A AİT “YUNANLILARA NAZARAN SAKARYA MUHÂREBÂTI” ADLI RAPORUN MUHAREBEYE KATILAN TÜRK KOMUTANLARINCA DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Sakarya Meydan Muharebesi yüzyıllar boyunca yaşanan Türk’ün toprak kaybetmesine “dur” diyen, Türk’ün yeniden doğuşunun temelinin atıldığı ve döneminin harp sanatını değiştiren önemli bir muharebedir. Bu muharebeyle ilgili birincil kaynak, muharebeye katılan kişilerin ifadeleri ve hatıratların iyi analiz edilmesi büyük önem taşımaktadır. Sakarya Meydan Muharebesine katılan Yunan General Ksenofontas Stratigos tarafından kaleme alınan Fransızca rapor (1921) Türk Genelkurmay Başkanlığınca çevirisi yapılarak “Sakarya Muhârebâtı” adıyla 1923 yılında Ankara’da basılmıştır. Osmanlı Türkçesi olarak basılan eser Sakarya Meydan Muharebesine katılan Türk subayları tarafından aynı yıl içerisinde değerlendirilmiştir. Araştırmada, Stratigos tarafından kaleme alınan bu eser; MSB Arşiv ve Askerî Tarih Daire Başkanlığı Arşivinden tespit edilen Türk subaylarının değerlendirmeleri, harp belgeleri ve ikincil kaynaklar ışığında karşılaştırmalı olarak analiz edilmeye çalışılmıştır. Eserin, Yunan çekiliş ve yenilgisini belirli bir mantık çerçevesinde başarı olarak göstermeye çalıştığı, duygusal olarak kaleme alındığı, objektif olmadığı ile Yunan ordusunun hata ve başarısızlıklarını aklamaya çalıştığı tespiti yapılmıştır. Eserde, Türk ordusu ve halkı hakkında gerçekle ilgisi olmayan iddialara yer verildiği, Yunan ordusunca Anadolu halkına yapılan mezalimin gizlenmeye çalışıldığı ve Türk ordusunun taarruz ve başarılarına değinilmediği de görülmektedir.