ผลการใช้งานแผนที่นูนต่ำนำทางคนตาบอดในศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

Abstract

การพัฒนาแผนที่นูนต่ำเพื่อนำทางคนตาบอดในศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและประเมินผลการใช้งานหุ่นจำลองแผนที่นูนต่ำที่ผลิตจากเครื่องพิมพ์วัตถุ 3 มิติ เพื่อใช้ช่วยนำทางคนตาบอดในการเข้าถึงอาคารต่างๆ ในบริเวณศูนย์ส่งเสริมฯ โดยไม่มีผู้ช่วยนำทาง มีวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยการสังเกตการณ์ แบบสอบถามและการสัมภาษณ์ มีกลุ่มตัวอย่างจำนวน 14 คน แบ่งเป็นคนตาบอดตั้งแต่กำเนิดและตาบอดภายหลังที่เคยอยู่และไม่เคยอยู่ในศูนย์ส่งเสริมฯ มาก่อน โดยให้อาสาสมัครสัมผัสหุ่นจำลองที่มีอาคารและผังบริเวณ ขนาดใหญ่พกพาไม่ได้มีมาตราส่วน 1 : 200 และขนาดพกพาได้มีมาตราส่วน 1 : 400 และ 1 : 750 ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างสามารถเข้าใจลักษณะของผังบริเวณด้วยการสัมผัสหุ่นจำลอง สามารถจัดวางหุ่นจำลองไปในทิศทางเดียวกันกับบริบทของศูนย์ส่งเสริมฯ ได้ โดยอ้างอิงจากสภาพแวดล้อมของเสียงที่ได้ยินและอุณหภูมิจากแสงแดด ใช้ประสบการณ์ประกอบกับทักษะของวิชาความคุ้นเคยสภาพแวดล้อมและการเคลื่อนไหว โดยกลุ่มตัวอย่างที่ไม่เคยอยู่ศูนย์ส่งเสริมฯ มาก่อนต้องใช้เวลาในการทำความเข้าใจและจดจำตำแหน่งที่สำคัญเพื่อนำทางตนเองไปยังสถานที่ต่างๆ ได้อย่างปลอดภัยโดยไม่จำเป็นต้องมีผู้ช่วยนำทาง ส่วนกลุ่มตัวอย่างที่เคยอยู่ศูนย์ส่งเสริมฯ มาก่อนเข้าใจได้ง่ายและใช้เวลาน้อยกว่า กลุ่มตัวอย่างทุกคนสามารถรับรู้เรื่องขนาดและสัดส่วนของหุ่นจำลองที่ถูกย่อส่วนจากขนาดจริงได้ การสร้างหุ่นจำลองแผนที่นูนต่ำควรมีการดัดแปลงรูปทรงของอาคารและพื้นที่บางส่วนเพื่อให้มีส่วนสัมผัสที่ปลอดภัยและเน้นเฉพาะส่วนที่สำคัญ มีการติดป้ายชื่อหรือคำอธิบายด้วยอักษรเบรลล์ ควรส่งเสริมให้มีการออกแบบและจัดทำหุ่นจำลองแผนที่สำหรับคนตาบอดในพื้นที่สาธารณะ