Przyczynek do ideografii pojęcia całości społecznej

Abstract

Idea całości pojawia się w każdym rodzaju i gatunku myśli społecznej. Jej pojęcia ustanawiają myślenie społeczne i myśl społeczną pierwej, zanim doczeka się ona jakiejś teorii siebie samej. Gdy się jej dorobi, zasady sprecyzowane w procedurach metodologicznego i teoretycznego holizmu mają ugruntowanie w intuicjach i pojęciach ogólnych, jeśli tylko dają się one wysłowić w językach naturalnych. Pojęcia całości społecznej fundowały podstawy socjologii i pytania o ontologię rzeczywistości, którą opisują. W szczególności miały one i nadal mają udział w kształtowaniu dyskursu teoretycznego nauk społecznych. Od początku ich samowiedzy teoretycznej, od czasu dyskusji z przełomu XIX i XX wieku o statusie naukowym socjologii, uzasadnienie wiedzy socjologicznej domagało się przygotowania filozoficznego, odpowiedzi na pytanie, czym jest jej przedmiot jako struktura ontologiczna. Artykuł przedstawia te odpowiedzi w wybranych konfiguracjach dyskursu o narodzie na przełomie XIX i XX wieku w Polsce.