ERZURUM EFSANELERİNDE TABULARIN ÇİĞNENMESİ VE GÖLGE ARKETİPLERİ

Abstract

Sozlu kultur urunleri, insanligi acimlayan derin kodlari bunyelerinde barindirir. Bu kodlar, Carl Gustav Jung’un ortaya koydugu “arketipsel sembol”ler araciligi ile anlatim esasina dayali metinlerde aciga cikarlar. Anlatim esasina dayali turler icerisinde mit ve masaldan sonra gelen efsaneler de arketipsel sembollerin yansidigi anlatilardir. Efsanelerin icerisinde onemli bir yer tutan tabularin cignenmesi, olaylarin akisina bir yon verir. Efsanelerdeki tabulari cigneyen bazi karakterlerin ozellikleri, golge arketiplerinin somutlasmis yansimalari olarak dikkati ceker. Golge arketipi, insani olarak kendimize yakistirmadigimiz ve bastirilmis duygular olarak bilincaltina atilan olumsuz ozelliklerdir. Ancak golge arketipi bu bastirilmisliga karsin bir sekilde kendisini aciga vurmak ister. Insanoglu, efsanelerde tabulari golge arketiplerine cigneterek, hem bu bastirilmisligi aciga cikartir hem de kutsal yasaklar olan tabulari, olumsuz ozellikler gosteren karakterlere cignetmis olur. Bu sayede efsanelerin vermek istedigi temel mesaj olan ulku degerlere sahip olmanin onemi, daha iyi ortaya konulmus olunur. Biz bu calismamizda Erzurum efsanelerinde tabularin cignenmesini ve bu tabulari cigneyen karakterlerin de birer golge arketipi olarak yansimalarini inceleyecegiz.