The Copper Engraving "The Pope in the Lateran" by Jan van Londerseel after a Painting by Hendrick Aerts

Abstract

Architektura na miedziorycie Papież na Lateranie Jana van Londerseela powstała według nieznanego obrazu czynnego w Gdańsku malarza – Hendrika Aertsa. Pochodzący z Mechelen artysta był najpewniej uczniem Vredemana de Vriesa. Zmarł młodo, bo w 1603 r., ale architektura z jego obrazu służyła za wzór wielu malarzom wnętrz kościelnych. Badanie wykazało, że rycina Londerseela zawiera zarówno w sferze wizualnej, jak i w łacińskiej inskrypcji niezauważone dotychczas przesłanie skierowane przeciwko papieżowi i Kościołowi katolickiemu. Ten rodzaj konfesyjnej polemiki koresponduje z sytuacją w Holandii na początku XVII w., kiedy Londerseel wykonał rycinę, ale nie ma nic wspólnego z obrazem Aertsa. Na podstawie szczegółów odbitki można udowodnić, że gotycka architektura kościoła przedstawiona na rycinie jest odwróconym odwzorowaniem modelu namalowanego przez Aertsa. Gabinet obrazów Johanna Michaela Brettschneidera zachowany w Miejskim Muzeum Zamkowym w Rheydt, namalowany sto lat później, przedstawia fragment wnętrza kościoła Aertsa tak, jak prawdopodobnie wyglądało ono pierwotnie: wnętrza kościoła, o którego uroku decyduje wyłącznie architektura fantastyczna.