Amerikan Başkanlık ve Fransız Yarı-Başkanlık Sistemleri Işığında Türkiye’nin Cumhurbaşkanlığı Hükümeti Sistemi

Abstract

Hukumet sistemi tartismalari, uzun yillardir Turkiye siyasetenin ana gundem konularindan birini olusturmaktadir. Hukumet biciminin olusumu ve isleyisi temel olarak yasama ve yurutme organlari arasindaki iliskiler tarafindan belirlense de, bu surecte yarginin da etkisi olmaktadir. Ayrica, genel toplumsal, siyasal ve yonetsel yapi da bu uc organin isleyisini ve iliskilerini etkilemektedir. Bu baglamda, hukumet bicimleri her ne kadar yasama ve yurutme organlarinin goreve gelis yontemleri ve aralarindaki iliskiler tarafindan belirlense de, istikrarli veya istikrarsiz isleyisleri, siyasal parti sistemi, toplumsal siniflar ve aralarindaki iliski/catisma duzeyi, siyasal kultur/gelenekler, ozel ve sivil sektorun gucu, devletin uniter ya da federal niteligi, yerel yonetimlerin ozerklik duzeyleri gibi bir rejimin siyasal, yonetsel ve toplumsal yapisi ve ozellikleri tarafindan da sekillendirilmektedir. Bu calisma, Turkiye’de son donemde yapilan mevcut yari-baskanlik gorunumlu parlamenter demokrasiden baskanlik sistemine gecis tartismalarina bir katki yapmayi hedeflemektedir. Bu cercevede, calismada Amerikan baskanlik sistemi ve Fransiz yari-baskanlik sistemi Turkiye’de anayasa degisikligi paketi olarak referanduma sunulan yeni Cumhurbaskanligi hukumeti sistemi ile karsilastirmali olarak incelenmekte ve degerlendirilmektedir.