SİGORTACILIK TEKNİK KARŞILIKLARINDAKİ DEĞİŞEN FAKTÖRLERİN TRAFİK MUALLAK HASAR VE IBNR ETKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Abstract

Oz Ulkemizde trafik sigorta police fiyatlari artan hasar/prime bagli olarak yillar icerisinde hizli yukselmistir. Sigorta sirketleri de bu oranlari dengeleyebilmek icin 2015 yilinda policelerine yuksek zamlar uygulamak zorunda kalmislardir. Ozellikle bazi arac gruplarindaki trafik police fiyat artislari sebebi ile; kanun, mevzuat ve yonetmelik degisiklikleri ile hasar primi azalmaya yonelik calismalar baslatilmistir. 2016 yilindan itibaren yuksek hasar/prime ragmen kamuoyu baskilari sebebi ile trafik police primlerimde indirim soz konusu olmustur. Diger taraftan da bu durumun bilancolardaki olumsuz etkisini azaltabilmek icin teknik karsiliklarda ve ozellikle muallak hasar kaleminde bir dizi degisiklikler yasanmistir. Literaturde pek cok arastirmaci sigortacilik teknik karsiliklarin bir butun olarak incelemis ve analizler yapmistir. Daha cok kazanilmis prim karsiliklari ve denetimleri konusunda calismalar gorulmustur. Teknik karsiliklar alti alt basliktan olusmasina ragmen sigortacilik trafik bransinda uc alt baslik onem kazanmaktadir. Bunlar; kazanilmamis primler karsiligi, devam eden riskler karsiligi ve muallak tazminat karsiliklaridir. Teknik karsiliklari etkileyen en onemli degiskenlerden biri “muallak hasar” ve “gerceklesmis ancak raporlanmamis tazminat karsiligi” (IBNR) dir. IBNR ozellikle trafik bransi icin cok onemli bir tazminat kalemidir. Sigorta sirketleri gerceklesen fakat kendilerine ihbar edilmeyen (bilgisi olmayan) dosyalar ile karsi karsiyadir. Ozellikle trafik bedeni (maluliyet ve vefat) dosyalari icin bilinmeyen fakat gelecekte ihbar olunacak muallaklar vardir. Bu calismada Turk sigorta sektoru;  2011 ve 2017 donemleri teknik karsilik, toplam muallak karsilik, toplam brut trafik muallak, IBNR, toplam iskonto ve kazanma / kaybetme kalemleri incelenmistir. Hesaplamada degisen faktorlerin teknik karsiliklar uzerinde etkisi incelenmis ve bu etkinin buyuklugu lineer trend analizi ve regresyon modeli araciligiyla 2018 ve 2019 yillari sonunda olusacak tutarlar tahmin edilmis ve tablolar analiz edilmistir. 2011 ve 2015 arasi IBNR degerleri belirli bir egilimde artis gosterirken; 2016 ve 2017 yillari sonuclarinda ve 2018-2019 tahminlerinde cok yuksek artislar gozlemlenmistir. Bu artisin en buyuk sebebi ise kademeli IBNR gecisinin 2019 yilsonunda tamamlanacak olmasidir. 2019 yil bitiminde hesaplanan IBNR’in %100’u bilancoya yansitilacaktir.