Çevirmen-Bilgisayar Etkileşiminin Kilit Bileşeni: Doğal Dil İşleme

Abstract

Yapay zekânın bir alt alanı olan doğal dil işleme, özellikle son yıllarda gündelik yaşamı etkileyen birçok ürünün ortaya çıkmasını sağlamıştır. İnsan dilini öğrenerek makinenin insanla etkili bir şekilde iletişime geçmesini sağlamak üzere geliştirilen doğal dil işleme teknikleri, yalnızca dilbilimde değil, çeviribilim alanında da paradigma değişikliklerine neden olmuştur. Makine çevirisi sistemleri, otomatik özetleme araçları, terim yönetim sistemleri, metin düzenleme ve düzeltme uygulamaları gibi çeviriye yardımcı araçlar, doğal dil işleme teknikleriyle tasarlanmıştır. Söz konusu araçlar, yapay zekâ alanındaki gelişmelerle paralel olarak sürekli güncellenmekte ve kullanıcı beklentilerine göre iyileştirilmektedir. Doğal dil işlemenin en temel çalışma alanlarından biri makine çevirisidir. Doğal dil işleme tabanlı dil modelleri, çeviri kalitesinin artırılması için sürekli olarak eğitilmekte; bağlama dayalı bilginin sistem işleyişine eklemlenmesiyle daha başarılı sonuçlar elde edebilmektedir. Bu çalışmanın amacı, doğal dil işleme araçları ve tekniklerinin günümüz çeviri sürecindeki konumunu tartışmaktır. Bu doğrultuda, öncelikle doğal dil işleme kavramından söz edilecek ve doğal dil işleme uygulamalarının çeviri etkinliğini nasıl etkilediği üzerinde durulacaktır. Ardından başta makine çevirisi teknolojileri olmak üzere çevirmenler tarafından kullanılan doğal dil işleme tabanlı uygulamalar, çeviri odaklı bir bakış açısıyla incelenmeye çalışılacaktır.