Interpretive phenomenological analysis

Abstract

Yorumlayıcı Fenomenolojik Analiz (IPA), felsefi kökleri fenomenoloji, hermenötik ve idiyografiye dayanan çağdaş bir nitel araştırma yöntemidir. Kişisel deneyimin sistematik olarak araştırılmasına dayanan bu yöntemde amaç bireylerin kişisel ve sosyal dünyalarını nasıl anlamlandırdıklarını keşfetmektir. İlk olarak psikoloji alanında yöntemsel bir yaklaşım olarak tanımlanmakla birlikte son yıllarda sağlık bilimleri başta olmak üzere farklı disiplinlerde de yaygın olarak kullanılan bir araştırma metodu haline gelmiştir. Başlangıçta Yorumlayıcı Fenomenolojik Analiz “yaratıcı bir süreç, esnek ve akışkan bir yöntem” olarak nitelendirilmiş ve analiz süreci araştırmacının yorumlama becerisine bırakılmıştır (Smith ve diğerleri, 2009). Ancak yaygın kullanımı analiz süreçlerine yönelik güvenilirlik kriterlerinin net bir şekilde ortaya konulmasını gerekli kılmıştır. Bu çalışmada öncelikle Yorumlayıcı Fenomenolojik Analiz’in epistemolojik temelleri açıklanmış ve metodolojik çerçevesi çizilmiş ardından bir IPA araştırmasının fenomenolojik, hermenötik ve idiyografik odak korunarak nasıl yürütüleceğine ilişkin aşamalar aktarılmıştır. Ardından bu yönteme uygun araştırma sorularının nasıl hazırlanacağı, örneklemin belirlenmesinde önemli olan kriterler, veri analizine yönelik aşamalı süreç ve araştırmacının kendi ön kabulleri ve değer yargılarını olabildiğince kontrollü bir farkındalık alanında tutmasını gerektiren araştırmacı farkındalığı başlıkları sırasıyla detaylandırılmıştır.