Parkinson Hastalığında Motor İmgeleme ve Eylem Gözleminin Yürüme, Denge ve Donma Fenomeni Üzerine Etkisi- Literatür Derlemesi

Abstract

Parkinson Hastalığı (PH) sonucu ortaya çıkan yürüme ve denge bozuklukları, motor donma atakları düşme riskini arttırarak fonksiyonel bağımsızlığın ve yaşam kalitesinin azalmasına neden olmaktadır. Motor İmgeleme (Mİ) ve Eylem Gözlemi (EG) stratejileri son yıllarda Parkinson Hastalarının fizyoterapi ve rehabilitasyon girişimleri içinde sıklıkla kullanılan yöntemlerdir. Bu derlemenin amacı; PH rehabilitasyonunda donma fenomeni, yürüme ve denge bozukluklarının azaltılması amacıyla kullanılan Motor İmgeleme (Mİ) ve Eylem Gözlemi (EG) stratejilerinin etkinliğini araştıran klinik araştırmaların sonuçlarını incelemekti. Bu amaçla 2000-2021 yılları arasında PH rehabilitasyonunda Mİ ve EG stratejilerine yer veren randomize kontrollü çalışmalar ele alındı. Literatür taraması Medline (PubMed), Physiotherapy Evidence Database (PEDro), Web of Science ve Cochrane veri tabanlarında gerçekleştirildi. Literatür taraması sonucu 9 çalışmanın (n=267) dahil edilme kriterlerini sağladığı tespit edildi. Bu çalışmaların 4 tanesinde Mİ stratejisi, 4 tanesinde EG stratejisi tek başına kullanılırken; 1 tanesinde ise her iki stratejinin beraber uygulandığı görüldü. Çalışmalarda uygulanan tedavilerin süresi 8 gün-12 hafta arasında idi. Sonuç olarak; Parkinson hastalarında EG ve Mİ stratejilerinin egzersiz uygulamalarına ek olarak kullanıldığında yürüyüş ve mobilite üzerinde olumlu etkisi olduğu gözlemlendi. Donma fenomeni ve denge performansını iyileştirmeyi amaçlayan çalışmaların sonuçları ise çelişkiliydi. Bu çalışmaların bir kısmında olumlu etkiler bildirilmiş olsa da kesin bir yargıya varmak için çalışmaların sayısı yetersizdi. Bu nedenle, Mİ ve EG stratejilerinin özellikle donma fenomeni ve denge performansı üzerine etkilerini araştıran daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.