การบำบัดโดยใช้การเจริญสติเป็นฐานสำหรับผู้ป่วยโรคสมองเสื่อม

Abstract

หลายประเทศทั่วโลกรวมถึงประเทศไทยได้เข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างเต็มตัวในปี พ.ศ.2564 เป็นเหตุให้เกิดความเสี่ยงและนำไปสู่โรคสมองเสื่อมได้มากขึ้น ซึ่งในปัจจุบันพบประมาณ 50 ล้านคนทั่วโลก และยังคงเพิ่มขึ้นแบบทวีคูณ ส่งผลให้ต้องสูญเสียค่าใช้จ่ายในการดูแลรักษาอย่างมาก ดังนั้นการป้องกันและการให้ความสำคัญกับการรักษาตั้งแต่ช่วงต้น ด้วยการรักษาแบบประคับประคองร่วมกับการรักษาโดยใช้ยาและไม่ใช้ยาจึงเป็นเรื่องที่สำคัญ ปัจจุบันการบำบัดโดยใช้การเจริญสติเป็นฐาน ได้รับการยอมรับและนิยมใช้กันอย่างแพร่หลาย เนื่องจากมีหลักฐานเชิงประจักษ์ยืนยันว่าสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในผู้ป่วยโรคสมองเสื่อมได้ โดยเฉพาะโปรแกรมการลดความเครียดด้วยการเจริญสติและโปรแกรมการบำบัดจิตด้วยการเจริญสติ ซึ่งเป็นโปรแกรมที่มีต้นทุนต่ำและสามารถฝึกได้ทุกที่ โดยโปรแกรมการบำบัดโดยใช้การเจริญสติเป็นฐานสามารถชะลอการเสื่อมสภาพของสมองตามวัย ทำให้ความบกพร่องของความสามารถของสมองช้าลง อาการซึมเศร้าและภูมิคุ้มกันดีขึ้น ส่งผลให้คุณภาพชีวิตและความเป็นอยู่ของผู้ที่มีความผิดปกติเล็กน้อยของความสามารถของสมองดีขึ้น สำหรับในผู้ป่วยโรคสมองเสื่อมโปรแกรมการบำบัดโดยใช้การเจริญสติเป็นฐานมีความเป็นไปได้และมีแนวโน้มที่จะช่วยลดอาการกระสับกระส่าย อาการซึมเศร้า และทำให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยดีขึ้น ผ่านกลไกหลัก 3 ประการ คือ การฝึกสติที่ส่งผลต่อสมรรถนะของสมองที่สัมพันธ์กับอายุ การส่งผลต่อความจำ และการส่งเสริมการทำงานทางด้านจิตวิทยา ดังนั้นโปรแกรมการบำบัดโดยใช้การเจริญสติเป็นฐาน จึงอาจเป็นทางเลือกหนึ่งที่อาจนำไปประยุกต์ใช้ในการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคสมองเสื่อมและควรทำการศึกษาวิจัยเพิ่มเติมต่อไปในอนาคต