Türkiye’de Fikir Sanat Dergiciliği: İlk Dönem Hareket Dergisi Örneği

Abstract

Dergiler fikir, sanat, kultur ve edebiyat gibi cesitli konularda kapsamli bir yapiya sahip olarak okuyucularina zengin bir icerik sunan kitle iletisim araclaridir. Bu calismada, Tek Partili donemde yayin hayatina baslayan ve muhalif bir fikir ve sanat dergisi olan Hareket dergisinin 1939 yili suresince yayinlanan sayilari, milliyetcilik ve din baglaminda incelenmistir. Calismada, nitel veri analizi ve icerik analizi olmak uzere iki ayri yontem kullanilmistir. Nitel veri analiziyle ulasilan dergi yayinlari, icerik analizi yontemiyle milliyetcilik ve din temalari cercevesinde analiz edilmistir. Dergide, milliyetcilik, Musluman Turk’un vatani olarak Anadolu, ahlak ve hareket felsefesi gibi temalar cercevesinde okuyuculara belli bir fikir verme amaci gudulmustur. Bu baglamda calisma, Tek Partili donemde yayin hayatina baslayan bir fikir sanat dergisi olan Hareket dergisi hakkinda betimleme ve bakis acisi sunmaktadir. Arastirma sonucunda, Hareket dergisinde dinin, hareket felsefesi baglaminda, mucadeleci ve aksiyona yonelik boyutuyla on planda oldugu gorulmustur. Turk toplumunun, kendi kulturel dinamikleri icinde din ve ahlak butunluguyle gerceklesebilecegi savunulurken, geri kalmisligin ana sebeplerinin milliyetcilik, din ve ahlaki konulardaki yozlasmadan kaynaklandigi iddiasina ulasilmistir. Batililasmanin ve sekuler dusunce yapisinin hakim oldugu Tek Partili donemin ideolojisine muhalif olarak da, Ronesans’in ancak bir medeniyetin kendine ozgu degerleriyle gerceklesebilecegi fikri on plana cikarilmistir.