Urban Transformation as an Ongoing Architectural Crisis: Transformation Opportunity or Threat for Amasya?

Abstract

Sosyal, ekonomik ve kültürel açıdan çöküntü alanlarını kaliteli mekanlara dönüştürmek ve liman, sanayi gibi terk edilen bölgeleri yeniden kente kazandırmak amacıyla ortaya çıkan kentsel dönüşüm projeleri kentin ekonomik gelişimine katkıda bulunacak iyileştirme, sağlıklaştırma ve soylulaştırma çalışmaları ile karşımıza çıkmaktadır. Dünya’daki kentsel dönüşüm mevcut dokuyu koruma, iyileştirme ve yerel halkın fikirlerinin önemsendiği, planlama ile uygulama sürecinde katılımcı planlama örnekleriyle karşımıza çıkarken; Türkiye’de dönüşüm mevcut dokuyu yıkarak yenisi yapma, alt sosyal grubun konut alanlarını üst sosyal gruba aktarma olarak adlandırılan soylulaştırma ve yerel halkın yok sayıldığı planlama çalışmaları olarak görüldüğü anlaşılmaktadır. Rantsal kazanç olarak görülen dönüşüm çalışmalarıyla halkın kentli hakkı kavramı göz önüne alınmadan planlamalar ve tasarımlar yapılmaktadır. Dönüşüm olgusu büyük kentlerin yanı sıra küçük Anadolu kentlerinin kimliklerini tehdit eden ve kentli hakkının çiğnendiği bir kriz olmayı sürdürmektedir. Bu kapsamda çalışmada yerleşim alanı topografik yapısı nedeniyle sınırlı yerleşime sahip olan Amasya’nın gecekondu alanlarının kentsel dönüşüm alanı ilan edilme tehdidini, fırsata dönüştürme amacını taşımaktadır. Bu amaç doğrultusunda Amasya’nın dönüştürülecek altı mahallesinde mevcut sokak dokusu, ada formları, binaların yoğunluğu, odaklar ve yeşil alanlar ile sokak analizleri ve kesitleri analiz edilmiş ve sunulmuştur. Sonuç olarak mevcut durumdaki sorunlar, fırsatlar ve tehditler doğrultusunda, alan yapısal ve kentsel ölçekte düşünülerek yıkılma, yeni işlev ve iyileştirme önerileri verilmiştir.