ARABULUCULUK, SİGORTA TAHKİMİ VE UZLAŞMA HAKKINDA GENEL BİR DEĞERLENDİRME

Abstract

Gelişen toplumla birlikte hukukun da bu gelişmelere uyum sağlaması bir zorunluluktur. Hukukta yaşanan gelişmelerden biri olan alternatif çözüm yolları da mahkemelerin iş yükünün fazla olması, davaların aşırı uzun sürmesi ve mahkemelerdeki yargılamaların çok külfetli olması sebebiyle hukuk camiasında yeni uyuşmazlık çözüm yolu çalışmalarından biri olmuştur. Bu çalışmalar neticesinde uyuşmazlığın dava yoluna seçenek olarak alternatif uyuşmazlık çözüm yolları uygulanmaya başlamıştır. Alternatif çözüm yollarının uygulama eksiklikleri halen olmasına rağmen mahkemelerin iş yükünü hafifletmesi konusunda oldukça katkısı olduğu bir gerçektir. Bu nedenle ülkemizde dava yoğunluğu çok fazla olan uyuşmazlıklar için dava şartı olarak alternatif çözüm yolları uygulanmaya başlamıştır. 01.01.2019 tarihi itibariyle ticari uyuşmazlıklar bakımından da dava şartı olarak arabuluculuk getirilmiştir. 7155 sayılı Abonelik Sözleşmesinden Kaynaklanan Para Alacaklarına İlişkin Takibin Başlatılması Usulü Hakkında Kanun 19.12.2018 tarihli ve 30630 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle uygulanmaya başlanmıştır. Bu kanunun 20. maddesinde konusu bir miktar alacak ve tazminata ilişkin ticari davalarda, dava öncesinde arabulucuya başvurulması bir dava şartı olarak düzenlenmiştir. Sigorta Uyuşmazlıkları da ticari uyuşmazlık olması sebebiyle taraflar arasında ortaya çıkan uyuşmazlıklarda mahkeme yoluna başvurmadan önce arabuluculuğa başvuru şartı söz konusudur. Diğer yandan son yıllarda kişilerin sigorta şirketlerinden maddi tazminat taleplerinden doğan uyuşmazlıkların çok fazla olması ve bundan dolayı mahkemelerin iş yükünün çok fazla artması nedeniyle Sigorta Tahkim Komisyonu kurulmuştur. Doktrinde Tahkim, Alternatif uyuşmazlık yöntemleri bünyesinde kabul edildiği görüşler mevcut olmakla birlik başlı başına bir yargılama yöntemi olduğu, uyuşmazlık çözüm yöntemi aksine devlet mahkemelerine alternatif bir yargılama yolu olduğu şeklinde görüşler de mevcuttur. Bu çalışmada Doktrindeki tartışmalar çerçevesinde alternatif uyuşmazlık çözümlerinden arabuluculuk ve uzlaşmanın sigorta uyuşmazlıklarındaki yeri, statüsü ve etkileri ile sigorta tahkim komisyonu yargılama yoluna başvuru öncesi dava şartı olup olmaması konusunda değerlendirmelerimiz aktarılmaya çalışılmıştır.