Bulaşıcı Hastalıkların Türkiye'de ve Dünya' da Güncel Durumu ve Türkiye'de Bulaşıcı Hastalık Kontrol Programları

Abstract

Tarih boyunca bulaşıcı hastalıklar insanlık için ciddi sorunlar oluşturmuştur. Bu derlemede Türkiye’de ve Dünya’da bulaşıcı hastalıkların güncel durumunu ortaya koyan ve Türkiye’deki bulaşıcı hastalık kontrol programlarını bir arada bulunduran bir kaynağın oluşturulması amaçlanmıştır. Türkiye’de 2019 yılı için dolaşım sistemi hastalıkları tüm ölümlerin %36,8’ini, neoplazmlar %18,4’ünü ve bulaşıcı hastalıklar %8,5’ini oluşturmaktadır. Bulaşıcı hastalıklardan ölümler incelendiğinde her iki cinsiyette de pnömoniden ve sepsisten ölümlerin ön plana çıktığı görülmektedir. Türkiye’de 2020 yılı için yüz bin kişide AİDS insidans hızı 0,06, kızamık insidans hızı 0,74, tüberküloz insidans hızı 10,6 ve sıtma insidans hızı 0,16’dır. 2019 yılı için Türkiye’de bulaşıcı hastalıklara atfedilen DALY’ler (Engelliliğe ayarlanmış yaşam yılları) %0,08 olup, bu oran bulaşıcı olmayan hastalıklara atfedilen DALY’lere (%83,5) kıyasla oldukça düşüktür. Dünya genelindeki en sık on ölüm nedeninden ikisi (alt solunum yolu enfeksiyonları ve ishalli hastalıklar) bulaşıcı hastalık grubundadır. Dünya genelinde 2019 yılı için bulaşıcı hastalıklara bağlı ölümlerin sıklığı tüm ölümlerin %13,81’i olup, %4,41 ile en büyük pay alt solunum yolu enfeksiyonlarına aittir. Dünya genelinde 2019 yılı için bulaşıcı hastalıkların toplam insidansı yüz bin kişide 337,91’dir. Bulaşıcı hastalıkların DALY’leri incelendiğinde Dünya genelinde bulaşıcı hastalıklara bağlı DALY’ler %16,49’dur. Türkiye’de Lejyoner hastalığı, viral hepatitler, HİV/AİDS, sağlık hizmeti ilişkili enfeksiyonlar, influenza, zoonozlar ve tüberküloz kontrolü için ulusal programlar bulunmaktadır. Bulaşıcı hastalıklar hem Dünya genelinde hem de Türkiye’de bir halk sağlığı sorunu olarak varlığını ve etkisini sürdürmektedir.