Türkiye’de 2003-2020 Yılları Arasında Basınç Yaralanmasına İlişkin Yapılan Hemşirelik Araştırmalarının İncelenmesi: Sistematik Derleme

Abstract

Amaç: Bu çalışma basınç yaralanmasına ilişkin yapılan hemşirelik araştırmalarının incelenmesi amacıyla gerçekleştirildi. Gereç-yöntem: Sistematik inceleme metoduyla yapılan bu çalışma 06.01.2021-22.02.2021 tarihleri arasında YÖK Ulusal Tez Merkezi (n=44), Google Scholar (n=2320) ve PubMed (n=772) veri tabanlarında 2003-2020 yılları arasında yayınlanan, basınç yarasına ilişkin yapılan hemşirelik araştırmaları (n=3136) incelenerek gerçekleştirildi. Dışlanma kriterleri uygulandıktan sonra (tekrarlı yayınlar, hemşirelik dışı araştırmalar, orjinal araştırma niteliği taşımayan yayınlar) elde edilen araştırmalar (n=113) çalışmanın örneklemini oluşturdu. Çalışmadan elde edilen veriler SPSS 25 programı kullanılarak analiz edildi ve elde edilen bulgular yüzde ve sayı ifadeleri ile tablo ve grafikler şeklinde sunuldu. Çalışma raporunun yazılmasında PRISMA protokolü kullanıldı. Bulgular: Örneklemden elde veriler doğrultusunda çalışmaların %23 oran ile en fazla 2019 yılında gerçekleştirildiği ve %58.4’ünün araştırma çalışması olduğu, araştırmacıların %85.8’inin Devlet Üniversitelerine bağlı olduğu, çalışmaların %69’unda tanımlayıcı tip araştırma tasarımının kullanıldığı ve %61.9’unda örneklem grubunun hastalardan oluştuğu, çalışmaların bağlı bulunduğu Anabilim Dallarının %41.6’sını Hemşirelik Anabilim Dalı’nın oluşturduğu, çalışmaların %66.4’ünde bir ölçek kullanıldığı ve kullanılan ölçekler içerisinde %43.4 oran ile en fazla Braden Risk Değerlendirme Ölçeği’nin yer aldığı sonucuna varıldı. Sonuç: Örneklem verilerine göre ülkemizde basınç yarasına ilişkin yapılan hemşirelik araştırmalarının sayısı giderek artmasına rağmen bu çalışmaların çoğunluğunun tanımlayıcı nitelikte olduğu, hemşirelik bakımına katkı sağlayacak deneysel çalışmalarda henüz istenilen düzeye ulaşılamadığı görülmektedir. Bu nedenle basınç yaralanmasının önlenmesine yönelik kanıt temelli hemşirelik uygulamalarına yön verecek hemşirelik araştırmalarının yapılması desteklenmelidir.