SAVAŞ RESİMLERİNDE DÖNÜM NOKTASI

Abstract

Resim sanatının geçirdiği tarihsel süreç boyunca, erken dönemde sanatçıların savaşı yücelten betimlemeleri zamanla yerini savaşın çirkin yüzünü ortaya çıkaran etkilerini resmetmesine bırakmıştır. Birçok sanatçının savaşın yıkımına maruz kalması ve resim sanatının geçirdiği süreç içinde hümanist yaklaşımların artması sonucu, savaş propagandası eserler üretilen dönemi geride bırakmalarına, aksine savaşın doğaya ve insana verdiği zararı etkili bir şekilde resmetmelerine neden olmuştur. İnsanlık tarihini şekillendiren en etkin olayların başında gelen savaşlar, toplumların siyasi, dini, sosyolojik, coğrafi vb pek çok alanda değişimlere uğramalarına neden olmuştur. Bulundukları toplumların yapılarını yapıtlarına yansıtan sanatçılar, yaşanılan gelişmeleri eserleri ile belgelemişlerdir. Dünyayı etkileyen savaşlarda, askeri baskılar, ekonomik krizler, zorunlu göçler, sosyolojik değişimler, sanatçıların da maruz kalıp mücadele etmeleri gereken etkenler olmuştur. Sanatçılar da yapıtlarına savaşın yıkıcı yüzünü etkili bir şekilde aktarmışlardır. Ancak aristokratların hamiliğinde, akademik kuralların katı olduğu ve sanatçıların özgürlük alanlarının kısıtlı olduğu dönemde, sanatçıların savaşa eleştirel yaklaşımları kolay olmamıştır. Bu makalede, himaye sisteminin hakim olduğu erken dönem sanat piyasalarına rağmen, savaşı yücelten, öven resimler üretmeyi tercih etmeyip, savaşların yıkıcı yüzünün eleştirel anlamda resim sanatına yansıtmaya başlayan ilk sanatçılar, Francisco Goya, Eduard Manet ve Pablo Picasso’nun seçili eserleri üzerinden ele alınacak. Dönemleri ve çağdaşları göz önüne alındığında bu sanatçıların birer belge niteliğinde bu yapıtları, sanat dünyasında hümanist yaklaşımla savaşlara karşı duruşun öncüsü olarak, kendilerinden sonraki sanatçılara ilham kaynağı olmuşlardır. Cağdaşlarının savaşa övgü niteliğinde ürettikleri resimlerin yanında, makalede ele aldığımız sanatçıların, dönemin baskıcı rejimine rağmen ürettikleri eleştirel resimler, sanatçıların aykırı yapılarından ve cesaretlerinin birer ürünü olmuştur.