Şehnâme-i Sultan Murad III (1582-1588) Minyatürlü Yazmasındaki Topkapı Sarayı Tasvirleri

Ege Universitesi Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi Pub Date : 2022-06-30 DOI:10.32449/egetdid.958019

Mustafa Çetinaslan, Dilek Bülbül

{"title":"Şehnâme-i Sultan Murad III (1582-1588) Minyatürlü Yazmasındaki Topkapı Sarayı Tasvirleri","authors":"Mustafa Çetinaslan, Dilek Bülbül","doi":"10.32449/egetdid.958019","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Şehnâme, İran tarihinin destansı bir dille anlatıldığı edebi bir eser olmanın ötesinde dünya milletlerini etkilemiş tarih, edebiyat ve görsel sanatları buluşturan bir edebi tür halini almıştır. Osmanlı-İran ilişkilerinin yoğunlaştığı 16. yüzyılda Osmanlı nakkaşhanesine giren şehnamelerin, kısa bir sürede anıtsal örnekleri üretilmiştir. Klasik Osmanlı minyatür üslûbunun doğuşu olarak kabul edilen 16. yüzyılın minyatürleri diğer İslâm minyatürlerinin kalıpçı ve bezemeci anlayışından sıyrılıp gerçekçi ve yalın bir anlatım diline ulaşmış, bu süreçte şehnameler de yeni bir görsel anlatım aracına dönüşmüştür. \nBu araştırmada, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesinde bulunan ve Farsça şehnâmelerin son örneği olan Şehinşâhnâme II adıyla da bilinen Şehnâme-i Sultan Murad III adlı yazmanın Topkapı Sarayı’nı konu alan minyatürleri incelenmiştir (TSMK Bağdat 200). \nTopkapı Sarayı’nın tarihine tanıklık eden bu minyatürler ışığında sarayı oluşturan mekânların mimarî kurgusu ve günümüze gelene dek geçirdikleri değişimler incelenmiştir. Ayrıca günümüze ulaşamamış, ancak minyatürlerle varlığı kanıtlanan yapılar da mimarî özellikleri açısından ele alınmıştır. Çalışmada Topkapı Sarayı’nın Adalet Kasrı, Alay Köşkü, Arz Odası, Bâbüssaâde Kapısı, Divânhane (Kubbealtı), Yalı Köşkü ve saraya ismini veren Top Kapısı olmak üzere yedi ayrı mekân, 12 ayrı minyatüre göre tanımlanmıştır.","PeriodicalId":374745,"journal":{"name":"Ege Universitesi Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi","volume":"32 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2022-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Ege Universitesi Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.32449/egetdid.958019","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

Şehnâme, İran tarihinin destansı bir dille anlatıldığı edebi bir eser olmanın ötesinde dünya milletlerini etkilemiş tarih, edebiyat ve görsel sanatları buluşturan bir edebi tür halini almıştır. Osmanlı-İran ilişkilerinin yoğunlaştığı 16. yüzyılda Osmanlı nakkaşhanesine giren şehnamelerin, kısa bir sürede anıtsal örnekleri üretilmiştir. Klasik Osmanlı minyatür üslûbunun doğuşu olarak kabul edilen 16. yüzyılın minyatürleri diğer İslâm minyatürlerinin kalıpçı ve bezemeci anlayışından sıyrılıp gerçekçi ve yalın bir anlatım diline ulaşmış, bu süreçte şehnameler de yeni bir görsel anlatım aracına dönüşmüştür. Bu araştırmada, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesinde bulunan ve Farsça şehnâmelerin son örneği olan Şehinşâhnâme II adıyla da bilinen Şehnâme-i Sultan Murad III adlı yazmanın Topkapı Sarayı’nı konu alan minyatürleri incelenmiştir (TSMK Bağdat 200). Topkapı Sarayı’nın tarihine tanıklık eden bu minyatürler ışığında sarayı oluşturan mekânların mimarî kurgusu ve günümüze gelene dek geçirdikleri değişimler incelenmiştir. Ayrıca günümüze ulaşamamış, ancak minyatürlerle varlığı kanıtlanan yapılar da mimarî özellikleri açısından ele alınmıştır. Çalışmada Topkapı Sarayı’nın Adalet Kasrı, Alay Köşkü, Arz Odası, Bâbüssaâde Kapısı, Divânhane (Kubbealtı), Yalı Köşkü ve saraya ismini veren Top Kapısı olmak üzere yedi ayrı mekân, 12 ayrı minyatüre göre tanımlanmıştır.

查看原文本刊更多论文

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

Ege Universitesi Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi

自引率

0.00%

发文量