SPINOZA’NIN GEOMETRİK YÖNTEMİNİN DESCARTES’IN MATHESIS UNIVERSALIS PROJESİ VE YÖNTEM ANLAYIŞI BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Abstract

Bu çalışmada amacım Spinoza’nın geometrik yönteminin Descartes’a dayanan kökenlerini göstermeye çalışmaktır. Descartes aritmetik ve geometriye dayanan evrensel bir bilim (mathesis universalis) kurmak istemiştir. Onun bu konudaki fikirleri kendi yöntem anlayışında da belirleyicidir. Descartes’ın mathesis universalis düşüncesi ve yöntem anlayışı Spinoza’nın geometrik yöntem anlayışının şekillenmesinde doğrudan etkili olmuştur. Çalışmamda Spinoza’nın geometrik yönteminin nasıl şekillendiğini göstermek için Birinci Kısımda Descartes’ın mathesis universalis projesini ve yöntem anlayışını inceledim. Bu bağlamda onun geometrik düzen hakkındaki fikirlerini ele aldım. İkinci kısımda ise Spinoza’nın geometrik yöntem anlayışının nasıl doğduğunu göstermek amacıyla, hala Descartes’ın yöntem konusundaki etkilerinin görüldüğü Aklın Islahı Üzerine Bir İnceleme başlıklı çalışmasından Ethica’ya kadar olan eserlerini araştırmam bağlamında geometrik yöntemin uygulanması bakımından inceledim. Spinoza’nın geometrik yönteminin geçtiği aşamalar onun geometrik yönteminin zaman içinde nasıl gelişip değiştiğini göstermektedir. Spinoza geometrik yöntemle yazma konusunda Descartes’tan ileri gitmiş, her konuda geometrik yöntemin kullanılabileceğini söylemiştir.