خوێندنه‌وه‌‌نه‌وه‌ی ئانترۆپۆلۆژیانه‌ی پێگه‌ی ئاکار له فۆلکلۆری کوردی و عه‌ره‌بیدا (نموونه‌ی هه‌ڵسه‌نگاندن: مه‌ته‌ڵی کوردی و عه‌ره‌بی)

محه‌مه‌د یه‌عقووبی, مه‌سعوود بینه‌نده, به‌یان که‌ریمی
{"title":"خوێندنه‌وه‌‌نه‌وه‌ی ئانترۆپۆلۆژیانه‌ی پێگه‌ی ئاکار له فۆلکلۆری کوردی و عه‌ره‌بیدا (نموونه‌ی هه‌ڵسه‌نگاندن: مه‌ته‌ڵی کوردی و عه‌ره‌بی)","authors":"محه‌مه‌د یه‌عقووبی, مه‌سعوود بینه‌نده, به‌یان که‌ریمی","doi":"10.26436/hjuoz.2022.10.3.1041","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"فۆلکلۆر و ئه‌ده‌بی زاره‌کی هه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌ک ئاوێنه‌یه‌کی باڵانوێنه که بایه‌خ و به‌ها ئاکارییه‌کانی ئه‌و نه‌ته‌وه تێیدا ڕه‌نگ ده‌داته‌وه. بێگومان کورد و عه‌ره‌ب وه‌کوو دوو نه‌ته‌وه‌ی هاوته‌نیشت که پێوه‌ندییه‌کی مێژوویی دووروودرێژیان ئه‌زموون کردووه، کاریگه‌رییان له‌سه‌ر فه‌رهه‌نگی گشتیی یه‌کدی داناوه. مه‌به‌ستی سه‌ره‌کی ئه‌م توێژینه‌وه‌یه ئه‌وه‌یه که پێگه‌ی ئاکار و به‌ها پێوه‌ندیداره‌کان له نێو فۆلکلۆر و ئه‌ده‌بی زاره‌کیی دوو نه‌ته‌وه‌ی گرنگی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست واته کورد و عه‌ره‌ب به‌راورد بکات. خوێندنه‌وه‌ و لێکدانه‌وه‌ی ئانترۆپۆلۆژیانه‌ی مه‌ته‌ڵی کوردی و عه‌ره‌بی، که زۆرترین ده‌رکه‌وته‌ و ئاماژه‌ی بایه‌خ و به‌ها ئاکارییه‌کانی تێدا به‌دی ده‌کرێت، لایه‌نه هاوبه‌ش و هه‌روه‌ها جیاوازییه‌کانی پێگه و ئاڕاسته‌ی ئاکار له دوو فه‌رهه‌نگی کوردی و عه‌ره‌بیدا ڕوون ده‌کاته‌وه. له‌م توێژینه‌وه‌یه‌دا لایه‌نه‌کانی بایه‌خ و به‌هاکانی ئاکار له دوو ڕه‌هه‌ندی پاشهاتی و ڕێساییدا له‌به‌رچاو گیراوه که ڕه‌هه‌ندی پاشهاتی ئاکاری تایبه‌ت به ئه‌ویدی، خود و سروشت ده‌گرێته‌وه. هه‌روه‌ها ڕه‌هه‌ندی ڕێسایی شه‌ش پێوه‌ری که‌ماڵ‌خوازی، دووری له کرداری ناشایست، فه‌زیله‌تی ئاکاری، به‌خشش و شوناسی ئاکاری له‌خۆ ده‌گرێت. پرسی سه‌ره‌کی ئه‌م توێژینه‌وه‌یه ئه‌وه‌یه که شێوازه‌کانی ده‌ربڕینی بایه‌خه پاشهاتی و ڕێساییه‌کانی ئاکار له مه‌ته‌ڵی کوردی و عه‌ره‌بیدا چۆن ده‌نوێنرێنه‌وه و جیاوازی و هاوبه‌شیی ئه‌و ده‌ربڕینانه چۆن له‌سه‌ر بیچمگرتن و پێکهێنانی جیهانبینیی گشتیی ئه‌و دوو فه‌رهه‌نگه کاریگه‌ری داده‌نێت. هه‌ڵسه‌نگاندنی پێوه‌‌ره دیاریکراوه‌کانی ئاکار به‌پێی تیۆری ئانترۆپۆلۆژی فه‌رهه‌نگی و میتۆدی وه‌سفی تۆکمه‌ی گلیفۆرد گیرتز له به‌ستێی مه‌ته‌ڵی کوردی و عه‌ره‌بیدا به‌و ده‌رئه‌نجامه ده‌گات که هاوشێوازی له ژیانی کۆمه‌ڵایه‌تی به‌تایبه‌ت له شێوه‌ژیانی شوانکاره‌یی و خێڵه‌کیدا بووه‌ته هۆی پێکهاتنی ئاڕاسته‌یه‌کی هاوشێوه‌ له نێو ئه‌و به‌ها و بایه‌خه ئاکارییانه‌ی که له فۆلکلۆر و که‌له‌پووری ئه‌و دوو نه‌ته‌وه‌یه‌دا خۆی نواندووه. هه‌روه‌ها جیاوازییه‌کان له ده‌ربڕین و پێناسه‌ی بایه‌خه‌کانی ئاکاردا، جیاوازی زمان، جوگرافیا، فه‌رهه‌نگ، ئه‌زموونی مێژوویی و ژین‌جیهانی ئه‌و دوو نه‌ته‌وه ڕوون ده‌که‌نه‌وه.","PeriodicalId":134960,"journal":{"name":"humanities Journal of University of Zakho","volume":"65 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2022-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"humanities Journal of University of Zakho","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.26436/hjuoz.2022.10.3.1041","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0

Abstract

فۆلکلۆر و ئه‌ده‌بی زاره‌کی هه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌ک ئاوێنه‌یه‌کی باڵانوێنه که بایه‌خ و به‌ها ئاکارییه‌کانی ئه‌و نه‌ته‌وه تێیدا ڕه‌نگ ده‌داته‌وه. بێگومان کورد و عه‌ره‌ب وه‌کوو دوو نه‌ته‌وه‌ی هاوته‌نیشت که پێوه‌ندییه‌کی مێژوویی دووروودرێژیان ئه‌زموون کردووه، کاریگه‌رییان له‌سه‌ر فه‌رهه‌نگی گشتیی یه‌کدی داناوه. مه‌به‌ستی سه‌ره‌کی ئه‌م توێژینه‌وه‌یه ئه‌وه‌یه که پێگه‌ی ئاکار و به‌ها پێوه‌ندیداره‌کان له نێو فۆلکلۆر و ئه‌ده‌بی زاره‌کیی دوو نه‌ته‌وه‌ی گرنگی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست واته کورد و عه‌ره‌ب به‌راورد بکات. خوێندنه‌وه‌ و لێکدانه‌وه‌ی ئانترۆپۆلۆژیانه‌ی مه‌ته‌ڵی کوردی و عه‌ره‌بی، که زۆرترین ده‌رکه‌وته‌ و ئاماژه‌ی بایه‌خ و به‌ها ئاکارییه‌کانی تێدا به‌دی ده‌کرێت، لایه‌نه هاوبه‌ش و هه‌روه‌ها جیاوازییه‌کانی پێگه و ئاڕاسته‌ی ئاکار له دوو فه‌رهه‌نگی کوردی و عه‌ره‌بیدا ڕوون ده‌کاته‌وه. له‌م توێژینه‌وه‌یه‌دا لایه‌نه‌کانی بایه‌خ و به‌هاکانی ئاکار له دوو ڕه‌هه‌ندی پاشهاتی و ڕێساییدا له‌به‌رچاو گیراوه که ڕه‌هه‌ندی پاشهاتی ئاکاری تایبه‌ت به ئه‌ویدی، خود و سروشت ده‌گرێته‌وه. هه‌روه‌ها ڕه‌هه‌ندی ڕێسایی شه‌ش پێوه‌ری که‌ماڵ‌خوازی، دووری له کرداری ناشایست، فه‌زیله‌تی ئاکاری، به‌خشش و شوناسی ئاکاری له‌خۆ ده‌گرێت. پرسی سه‌ره‌کی ئه‌م توێژینه‌وه‌یه ئه‌وه‌یه که شێوازه‌کانی ده‌ربڕینی بایه‌خه پاشهاتی و ڕێساییه‌کانی ئاکار له مه‌ته‌ڵی کوردی و عه‌ره‌بیدا چۆن ده‌نوێنرێنه‌وه و جیاوازی و هاوبه‌شیی ئه‌و ده‌ربڕینانه چۆن له‌سه‌ر بیچمگرتن و پێکهێنانی جیهانبینیی گشتیی ئه‌و دوو فه‌رهه‌نگه کاریگه‌ری داده‌نێت. هه‌ڵسه‌نگاندنی پێوه‌‌ره دیاریکراوه‌کانی ئاکار به‌پێی تیۆری ئانترۆپۆلۆژی فه‌رهه‌نگی و میتۆدی وه‌سفی تۆکمه‌ی گلیفۆرد گیرتز له به‌ستێی مه‌ته‌ڵی کوردی و عه‌ره‌بیدا به‌و ده‌رئه‌نجامه ده‌گات که هاوشێوازی له ژیانی کۆمه‌ڵایه‌تی به‌تایبه‌ت له شێوه‌ژیانی شوانکاره‌یی و خێڵه‌کیدا بووه‌ته هۆی پێکهاتنی ئاڕاسته‌یه‌کی هاوشێوه‌ له نێو ئه‌و به‌ها و بایه‌خه ئاکارییانه‌ی که له فۆلکلۆر و که‌له‌پووری ئه‌و دوو نه‌ته‌وه‌یه‌دا خۆی نواندووه. هه‌روه‌ها جیاوازییه‌کان له ده‌ربڕین و پێناسه‌ی بایه‌خه‌کانی ئاکاردا، جیاوازی زمان، جوگرافیا، فه‌رهه‌نگ، ئه‌زموونی مێژوویی و ژین‌جیهانی ئه‌و دوو نه‌ته‌وه ڕوون ده‌که‌نه‌وه.
求助全文
约1分钟内获得全文 求助全文
来源期刊
自引率
0.00%
发文量
0
×
引用
GB/T 7714-2015
复制
MLA
复制
APA
复制
导出至
BibTeX EndNote RefMan NoteFirst NoteExpress
×
提示
您的信息不完整,为了账户安全,请先补充。
现在去补充
×
提示
您因"违规操作"
具体请查看互助需知
我知道了
×
提示
确定
请完成安全验证×
copy
已复制链接
快去分享给好友吧!
我知道了
右上角分享
点击右上角分享
0
联系我们:info@booksci.cn Book学术提供免费学术资源搜索服务,方便国内外学者检索中英文文献。致力于提供最便捷和优质的服务体验。 Copyright © 2023 布克学术 All rights reserved.
京ICP备2023020795号-1
ghs 京公网安备 11010802042870号
Book学术文献互助
Book学术文献互助群
群 号:481959085
Book学术官方微信