İnsan Hakları Bağlamında Türkiye'de Olağanüstü Hal Rejiminin Sınırları ve Denetimi

Abstract

Modern demokratik hukuk sistemlerinde olağanüstü hâl rejimleri, yürütmenin yetki alanını önemli ölçüde genişletmesine rağmen, hukuk dışı yönetim usulleri olarak kabul edilmemektedir. Bu dönemlerde yürütme her ne kadar temel hak ve özgürlükleri olağan dönemlere kıyasla daha geniş bir sınırlandırma rejimine tabi tutabilirse de bu sınırlamalar anayasa, kanun ve devletin taraf olduğu uluslararası insan hakları sözleşmelerine aykırı olmamak zorundadır. Yürütmenin bu sınırlar içinde hareket etmesini sağlayacak olan şey ise etkili bir denetimdir. Burada karşımıza siyasal ve yargısal denetim mekanizmaları çıkmaktadır. Siyasal denetimin sınırları düşünüldüğünde ise olağanüstü hâl rejimlerini hukuki sınırlar içinde tutmakta yargısal denetimin önemi daha da artmaktadır. Bu çalışmada Türkiye’de olağanüstü hâl rejiminin sınırları ortaya konduktan sonra bu rejimin denetimi hukuk devleti bağlamında ve Anayasa Mahkemesi kararları ışığında ortaya konulmaya çalışılacaktır.