SANAL GERÇEKLİK TEMELLİ ÖĞRENME ORTAMLARINDA BULUNUŞLUK HİSSİNİN ÖLÇÜLMESİ: BULUNUŞLUK ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇE’YE UYARLANMASI

Abstract

Sanal gerceklik, bircok avantajlar sunmakta ve cesitli alanlardaki kullanimi son yillarda giderek yayginlasmaktadir. Kullanicilar hazirlanan senaryolar sanal bir ortam icerisinde ile bulunma hissini deneyimleyebilmektedir. Genel olarak senaryolarin icindeymis gibi olma, oradaymis gibi hissetme olarak nitelendirilen bu deneyim bulunusluk hissi olarak adlandirilmaktadir. Subjektif bir kavram olan bulunusluk hissinin yapisal ozellikleri ile ilgili kesin tanimlamalar yapilamamaktadir. Bu noktada, arastirmacilar tarafindan bulunusluk hissinin kisisel raporlamalara dayali olarak olculmesine yonelik arastirmalar devam etmektedir. Bu arastirmada Witmer, Jerome ve Singer (2005) tarafindan gelistirilen Bulunusluk Olceginin (Presence Questionnaire, PQ) Turkce’ye uyarlama calismasi yapilmis ve faktor yapisi incelenmistir. Turkce’ye uyarlanan olcek 484 katilimciya uygulanmistir. Elde edilen veriler uzerinde acimlayici faktor analizi (AFA) ve dogrulayici faktor analizi (DFA) yapilmistir. Analiz sonucunda orijinal olcekten farkli olarak 5 faktorlu bir yapi elde edilmistir. Ortaya cikan yeni faktor yapisi, faktorler arasindaki iliskiler ve maddelerin faktorlere gore dagilimlari tartisilmistir. Uyarlanan olcegin Turkiye’de son yillarda artan bir arastirma egilime sahip olan sanal dunyalar ve sanal gerceklik arastirmalari icin gelistirilecek sanal ortamlarin gerek tasarim sureci gerekse etkililiginin degerlendirilmesi bakimindan yol gosterici olacagi dusunulmektedir.