O nieistnieniu i normatywności wartości

Abstract

Celem artykułu jest uzasadnienie dwóch twierdzeń: 1) że wartości nie należą do zakresu pojęcia bytu; 2) iż są dla podmiotu obowiązujące, pomimo że nie mają obiektywnego istnienia. Pierwszy fragment artykułu zawiera krytykę ontologii wartości. We fragmentach następnych autor przedstawia argumentację za następującymi tezami pozytywnymi: 1) obiekty wartościowe to obiekty uczuć słusznych; 2) kryterium słuszności uczuć jest, stwierdzana przez samowiedzę i rozum, niesprzeczność ich treści ze szczęściem podmiotu; 3) treść szczęścia, afirmowana przez wolną decyzję (pradecyzję), jest treścią pierwszej aksjologicznej przesłanki w rozumowaniach praktycznych; 4) źródłem normatywności wartości jest ludzkie pragnienie bycia podmiotem, które obejmuje afirmację własnej wolności i racjonalności. Proponowane w artykule stanowisko aksjologiczne sytuuje się pomiędzy dwiema krytykowanymi skrajnościami: pomiędzy obiektywistyczną ontologią wartości i subiektywistycznym emotywizmem.