Զահրատի բաբախող աշխարհը

Abstract

Հոդվածում քննաբանվում է պոլսահայ բանաստեղծ Զահրատի (Զարեհ Յալտըզճյան, 1924-2007) պոեզիան՝ որպես բաբախող տիեզերքի մոդելին նմանադրվող երևույթ: Իր բանաստեղծություններում Զահրատն անդրադառնում է մեծ քաղաքի և փոքր մարդու՝ Կիկոյի թեմային: Զահրատի ընկալմամբ Կիկոն ապրում է մեզանից յուրաքանչյուրի ներսում։ Կիկոն վերժամանակային երևույթ է, որը միշտ եղել է և կլինի: Զահրատյան քրոնոտոպը ընդարձակվող-սեղմվող նկարագիր ունի, որն օրինաչափորեն հանդես է գալիս իբրև պատկերակերտման հիմնարար սկզբունք: Զահրատի գեղարվեստական մտածողությունը աշխատում է մեկնարկային կենտրոնի՝ կետ-առանցքի շուրջ հավաքվող ու պտտվող, շերտավորվող ու տարածվող, մեկնող ու այդ կետին վերադարձող շարժընթացով: Ըստ այդմ, ձևավորվում է նշանային համակարգ՝ հարացուցային միավորների շարքերի ճյուղավորումով: Մեկնարկային կետը ես-,հունտնե է, որը աճում-ծավալվում ու սեղմվում է փոքր-մեծ, ներս-դուրս, հաշվելի-անհաշվելի, վերջավոր-անվերջ, մաս-ամբողջ եզրերի սահմաններում: Այդպես Զահրատը նաև ընտրում է բանաստեղծական փոքր ձևերը, որոնք ներսում աճող-ընդարձակվող իմաստային դաշտ, տարածություն ունեն՝ ընթերցողի հոգում, ըստ յուրաքանչյուրի ընկալման սահմանների, շարունակվելու ունակ: Իր բանաստեղծական տարածության մեջ ,աճողե պատկերներն ու քերթվածները ևս հունդ-սերմեր ունեն՝ կրկնվող հնչյունակապակցությունների տեսքով: В статье рассматриваются особенности поэтического мышления видного представителя стамбульской армянской поэзии Захрата (Зарэ Ялтызчян, 1924-2007) как явление, сходное с моделью пульсирующей Вселенной. В своей поэзии Захрат затрагивает тему большого города и маленького человека ,,Кико,,. По мнению Захрата Кико живет внутри каждого из нас. Это вневременное явление, кօторое былօ и будет всегда. Захратский хронотоп имеет расширяющуюся и сжимающеуюся характеристику, которое закономерно выступает в качестве основополагающего принципа его образного мышления. Художественное мышление Захрата работает по восходящей и нисходящей динамике, собирающейся и вращающейся вокруг точки-оси, расслаивающейся и распространяющейся, отходящей и возвращающейся к этой стартовой точке. В соответствии с этим формируется знаковая система с разветвлением рядов парадигматических символов-единиц. Начальная точка вышеупомянутого процесса- я-семя,которая растет-расширяется и сжимается в пределах малого и большого, внутреннего и наружного, исчисляемого и неисчисляемого, конечного и бесконечного, части и целого. Захрат также выбирает небольшие поэтические формы, которые внутри имеют растущее-расширяющееся семантическое поле, пространство, способное продолжаться и развиваться в душе читателя, в соответствии с границами восприятия каждого из них. В его поэтическом пространстве также выявляются своеобразные семена в виде повторяющихся звукосочетаний. The article examines the peculiarities of poetic thinking of the prominent representative of Istanbul Armenian poetry Zahrat (Zareհ Yaltyzchyan, 1924-2007) as a phenomenon similar to the model of a pulsating universe. In his poetry, Zahrat touches on the theme of the big city and the little man ,,Kiko,,. According to Zahrat, Kiko lives inside each of us. This is a timeless phenomenon, which has always been and will always be. The Zahrat chronotope has an expanding and contracting characteristic, which naturally acts as the fundamental principle of his imaginative thinking. Zahrat’s artistic thinking works according to ascending and descending dynamics, gathering and rotating around an axis point, stratifying and spreading, departing and returning to this starting point. In accordance with this, a sign system is formed with a branching series of paradigmatic symbols-units. The starting point of the above-mentioned process is the I-seed, which grows-expands and contracts within the limits of small and large, inner and outer, calculable and uncountable, finite and infinite, part and whole. Zahrat also chooses small poetic forms that have a growing and expanding semantic field inside, a space that can continue and develop in the reader’s soul, in accordance with the boundaries of perception of each of them. In his poetic space, peculiar seeds are also revealed in the form of repeated sound combinations.