پێگەو سروشتی یاسایی دەستە سەربەخۆكان‌

Journal of University of Human Development Pub Date : 2022-04-17 DOI:10.21928/juhd.v8n2y2022.pp1-14

لطيف مصطفى امين, شادی غازی عبدالكریم

{"title":"پێگەو سروشتی یاسایی دەستە سەربەخۆكان‌","authors":"لطيف مصطفى امين, شادی غازی عبدالكریم","doi":"10.21928/juhd.v8n2y2022.pp1-14","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"دەستە سەربەخۆكان ڕۆڵی گرنگ دەبینن لە دامەزراندنی حكومڕانی باش‌ لە دەوڵەتی دەستوریدا, بۆیە ڕۆژبەڕۆژ گرنگی بەم دەستانە لە زیادبووندایە، كە لە ڕێكخستنی دەستوری ئەو دەوڵەتانەدا وەك گەرەنتییەك بۆ پاراستنی سەربەخۆییان باس دەكرێن بەڵام لە یاسادا بە شێوەیەكی ووردتر ڕێكدەخرێن بۆ ئەوەی بتوانن ئەو ڕۆڵەی كە بۆیان دیاری كراوە بە باشی بگێڕن. ژمارەیەك لەم دەستانە لە ناوەڕاستی سەددەی ڕابردوودا بە پشتبەستن بە ڕێكخستنی دەستوری‌و دەقە دەستورییەكان دروست بوون لە هەندێك دەوڵەتدا بە تایبەتی دەوڵەتە یاساییەكان, پاشان لە لایەن یاسادانەرانەوە یاسای تایبەت بەم دەستانە دانراوە. وە لە ڕووی سیاسییەوە، ئەو ژینگە دیموكراسییەی كە لەم دەوڵەتانەدا هاتە ئاراوە، ڕۆڵێكی گەورەی لە سەرهەڵدانی ئەم دەستانە بینوە، چونكە بیرۆكەی سەربەخۆیی ئەو دەستانە دەتوانێت پەیوەندی ڕاستەوخۆی لە گەڵ گەشەكردنی دیموكراسیدا هەبێت, كە ئامانج لێی نەهێشتنی گەندەڵی‌و بەدیهێنانی دیموكراسیەت‌و بنەماكانیەتی. بۆیە لەم توێژینەوەیەدا تیشك دەخەینە سەر ئەوەی كە تا چەند ئەم دەستانە سەربەخۆن, بە تایبەتی لە ڕووی كارگێڕی‌و دارایی‌و ئەندامییەوە. هەروەها لە ڕووی سروشتی یاسایی دەستە سەربەخۆكانەوە ئایا ئەم دەستانە دەسەڵاتی كارگێڕین یان خاوەن سروشتێكی دادوەرین یاخود لە پاش سێ دەسەڵاتە كلاسیكییەكان (یاسادان‌و جێبەجێكردن‌و دادوەری) دەستە سەربەخۆكان وەكو دەسەڵاتی چوارەم دادەنرێت. كە ئەمەش بە پێی دەقە دەستوری‌و یاساییەكانی تایبەت بەم دەستانەو بڕیارەكانی دادگای باڵای فیدراڵی عێراق‌و ڕاوبۆچوونی یاساناسان‌و توێژەران شیكراوەتەوە, كە لە توێژینەوەكەدا گرنگیان پێ دەدەین.","PeriodicalId":313826,"journal":{"name":"Journal of University of Human Development","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2022-04-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Journal of University of Human Development","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.21928/juhd.v8n2y2022.pp1-14","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

دەستە سەربەخۆكان ڕۆڵی گرنگ دەبینن لە دامەزراندنی حكومڕانی باش‌ لە دەوڵەتی دەستوریدا, بۆیە ڕۆژبەڕۆژ گرنگی بەم دەستانە لە زیادبووندایە، كە لە ڕێكخستنی دەستوری ئەو دەوڵەتانەدا وەك گەرەنتییەك بۆ پاراستنی سەربەخۆییان باس دەكرێن بەڵام لە یاسادا بە شێوەیەكی ووردتر ڕێكدەخرێن بۆ ئەوەی بتوانن ئەو ڕۆڵەی كە بۆیان دیاری كراوە بە باشی بگێڕن. ژمارەیەك لەم دەستانە لە ناوەڕاستی سەددەی ڕابردوودا بە پشتبەستن بە ڕێكخستنی دەستوری‌و دەقە دەستورییەكان دروست بوون لە هەندێك دەوڵەتدا بە تایبەتی دەوڵەتە یاساییەكان, پاشان لە لایەن یاسادانەرانەوە یاسای تایبەت بەم دەستانە دانراوە. وە لە ڕووی سیاسییەوە، ئەو ژینگە دیموكراسییەی كە لەم دەوڵەتانەدا هاتە ئاراوە، ڕۆڵێكی گەورەی لە سەرهەڵدانی ئەم دەستانە بینوە، چونكە بیرۆكەی سەربەخۆیی ئەو دەستانە دەتوانێت پەیوەندی ڕاستەوخۆی لە گەڵ گەشەكردنی دیموكراسیدا هەبێت, كە ئامانج لێی نەهێشتنی گەندەڵی‌و بەدیهێنانی دیموكراسیەت‌و بنەماكانیەتی. بۆیە لەم توێژینەوەیەدا تیشك دەخەینە سەر ئەوەی كە تا چەند ئەم دەستانە سەربەخۆن, بە تایبەتی لە ڕووی كارگێڕی‌و دارایی‌و ئەندامییەوە. هەروەها لە ڕووی سروشتی یاسایی دەستە سەربەخۆكانەوە ئایا ئەم دەستانە دەسەڵاتی كارگێڕین یان خاوەن سروشتێكی دادوەرین یاخود لە پاش سێ دەسەڵاتە كلاسیكییەكان (یاسادان‌و جێبەجێكردن‌و دادوەری) دەستە سەربەخۆكان وەكو دەسەڵاتی چوارەم دادەنرێت. كە ئەمەش بە پێی دەقە دەستوری‌و یاساییەكانی تایبەت بەم دەستانەو بڕیارەكانی دادگای باڵای فیدراڵی عێراق‌و ڕاوبۆچوونی یاساناسان‌و توێژەران شیكراوەتەوە, كە لە توێژینەوەكەدا گرنگیان پێ دەدەین.

查看原文本刊更多论文

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

Journal of University of Human Development

自引率

0.00%

发文量