Ocena zabiegu utrwalania malowideł ściennych na podstawie badań właściwości mechanicznych warstw malarskich

Abstract

Artykuł opisuje jeden z podstawowych zabiegów konserwatorskich, tj. utrwalanie malowideł ściennych, zwane również konsolidacją warstw malarskich. W polskiej praktyce konserwatorskiej zabieg wykonywany niemal rutynowo przy użyciu różnych środków klejących. Prawie trzy czwarte z przeanalizowanych przypadków dotyczy zastosowania żywic syntetycznych w postaci roztworów o niskich stężeniach lub dyspersji. Przeprowadzono badania mające na celu określenie ich wpływu na istotne właściwości mechaniczne warstwy malarskiej takie jak: twardość, moduł Younga, kohezja, adhezja do podłoża, a także ścieralność. Zastosowano nowoczesne techniki mikroindentacji instrumentalnej oraz tradycyjną metodę przecierania powłoki za pomocą strumienia materiału ściernego. Do badań wytypowano trzy techniki malarskie powszechne wśród zabytkowych malowideł ściennych w Polsce: wapienną, kazeiny wapiennej i klejową, a także pięć gotowych preparatów, najczęściej wykorzystywanych przez polskie środowisko konserwatorskie w 2 poł. XX w.