Öğretmenlerde bireycilik ve kolektivizmin kadercilik anlayışına etkisi

Abstract

Kadercilik, tüm toplumlarda var olan bir kavram olmakla birlikte bu kavram, özellikle dini anlayışların daha ön planda olduğu toplumlarda, kişilerin hayata bakış açılarını ve bireylerin davranışlarını biçimlendiren önemli bir öğe olarak karşımıza çıkmaktadır. Konuyla ilgili yapılan çalışmalar incelendiğinde, Türkiye’nin kolektivist bir toplum yapısına sahip olduğu sonucuyla karşılaşılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, bireycilik ve kolektivizm kavramlarının kadercilik eğilimiyle ilişkisini incelemektir. Araştırma kapsamında Denizli’deki devlet okullarında görev yapmakta olan 154 öğretmene anket formu uygulanmıştır. Anket formu 3 bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde demografik sorular yer alırken, ikinci bölümde Orhan (2017) tarafından geliştirilen Kadercilik Eğilim Ölçeği’ne ve üçüncü bölümde de Kahveci ve Sever (2016) tarafından oluşturulan Genç Bireylerde Bireycilik ve Kolektivizm Ölçeği’ne ait maddeler bulunmaktadır. Elde edilen bulgulara göre, kadercilik ve bireycilik, kolektivizme göre daha yüksek ve pozitif yönlü bir ilişkiye sahiptir. Çalışmaya katılan öğretmenlerin aileleriyle birlikte yaşama durumu ile kadercilik eğilimleri arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı incelenmiş, aileleriyle farklı şehirde yaşayan öğretmenlerin kadercilik eğiliminin, aileleriyle birlikte yaşayan öğretmenlerin kadercilik eğiliminden daha fazla olduğu görülmüştür. Çalışmada yaş ile kadercilik eğilimi arasında bağlantı olup-olmadığı da araştırılmış, yaş arttıkça kadercilik eğiliminin azaldığı bulgusuna ulaşılmıştır. Çalışmada ayrıca, öğretmenlerin hayattan memnuniyet düzeyleri arttığında, kolektivist tutum ortalama değerlerinin de arttığı sonucuna da ulaşılmıştır.