Mecmua-i Ahbar’da İkinci Meşrutiyet’in İlanı

Abstract

Özet Bu çalışmanın konusu Osmanlı Ermeni Katolik cemaatinin yayın organı olan Mecmua-i Ahbar (1884-1914) gazetesinin II. Meşrutiyet’in ilanını ve sonrasında yaşanan gelişmeleri ilk haftalarda nasıl ele aldığının incelenmesidir. 1876 yılında ilk defa yürürlüğe giren Kanun-ı Esasi, Osmanlı-Rus Savaşı (1877-1878) nedeniyle askıya alınacak 23 Temmuz 1908 tarihine kadar Osmanlı anayasasının varlığı unutulacak ve otuz yılı aşkın bir süre II. Abdülhamit devrinin kuralları geçerli olacaktır. Mecmua-i Ahbar, haber ve köşe yazılarıyla yayın hayatı boyunca matbuat nizamnamesinin kurallarına uyduğu için bir sorun yaşamamıştır. Ermeni Katolik cemaati içerisinde birleştirici bir rol üstlendiğini dile getiren gazete hem İstanbul’daki hem de Anadolu’daki okuyucuları için ulusal ve uluslararası siyasi, ekonomik, dini gelişmeleri yakından takip etmiştir. Osmanlı bürokrasisinde ayrıcalıklı bir yere sahip olan Ermeni Katolik cemaatinin sözcüsü olan Mecmua-i Ahbar, hürriyetin yeniden ilanının Osmanlı toplumu ile Osmanlı Ermeni ve Ermeni Katolik toplumu için ne anlama geldiğini çok yönlü ele almıştır. II. Meşrutiyetin ilanı, dönemin Türkçe yayın yapan pek çok ulusal gazetesi üzerinden incelenmesine rağmen Osmanlı Ermeni basını ile ilgili araştırmalar eksiktir. Çalışmada gazetenin haber ve köşe yazıları için betimleyici ve niteliksel tasarımdan yararlanılmıştır.